13 Mayıs Pazartesi günü saat 09:00 itibariyle Borsa 10.218,58 seviyesinde neredeyse sabit kalırken yatırımcılar dalgalanma bekliyor. Dolar 32,232 TL’ye yükselerek değer kazanmaya devam ederken euro 34,731 TL’ye gerileyerek değer kaybetti. Altın ons başına hafif düşüş göstererek 2.352,97 dolara geriledi. Brent petrol ise varil başına 82,340 dolara düşerek düşüşünü sürdürdü; enerji piyasalarındaki arz ve talep dengesizlikleri petrol fiyatlarını etkilemeye devam ediyor.
13 Mayıs Haftası Ekonomi ve İş Dünyası Haberleri
Haftaya başlarken öne çıkan gelişmeler şunlar:
Altın Fiyatları Düşüşe Geçti
Bugün itibariyle altın fiyatlarındaki yükseliş trendi sona erdi ve düşüşe geçti. Güncel ons altın değerinin düşmesiyle birlikte gram altın fiyatı, 2.438 TL seviyesinde işlem görüyor.
BOTAŞ ve ExxonMobil, LNG Ticaretinde İşbirliği İmzaladı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve ExxonMobil arasında sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretine ilişkin işbirliği anlaşması imzalandığını duyurdu.
Bakan Bayraktar, ABD’nin Türkiye’nin LNG tedarikçileri arasında önemli bir ülke olduğunu vurgulayarak, “Çeşitli temaslarda bulunmak üzere geldiğimiz Washington’da BOTAŞ ve ExxonMobil arasında LNG ticaretine ilişkin bir işbirliği anlaşması imzaladık.” şeklinde açıklamada bulundu.
Bayraktar, uzun vadeli olması planlanan bu anlaşmanın kaynak çeşitliliğini artırmaya yönelik önemli bir adım olduğunu ifade etti. Türkiye’nin gazlaştırma kapasitesiyle dünya genelinde önemli bir konumda olduğunu belirten Bayraktar, “Ülkemizin ve bölgemizin enerji arz güvenliğine katkı sağlamaya devam edeceğiz.” dedi.
Ayrıca Bayraktar, Washington’da Caspian Policy Center Yönetim Kurulu üyeleriyle de bir araya geldiklerini bildirdi. Türkiye’nin hem yerli kaynaklarını hem de uluslararası işbirliklerini kullanarak enerji arz güvenliğine katkı sağladığını belirten Bakan, Hazar Bölgesi ülkeleriyle gerçekleştirilecek altyapı projelerinin de bu katkıyı güçlendireceğini ve küresel enerji arz güvenliğini olumlu yönde etkileyeceğini vurguladı.
7 Kamu Bankasının Ortak ATM Projesi: TAM
Türkiye’nin ATM Merkezi “TAM” projesi, 7 kamu bankasının işbirliğiyle hayata geçirildi. Bu proje ile bankacılık işlemleri daha hızlı ve avantajlı hale getirilecek, müşterilere daha geniş bir hizmet yelpazesi sunulacak. İşte bu önemli projenin detayları:
- Ortak Hizmet: Ziraat Bankası, VakıfBank, Halkbank, Ziraat Katılım, Vakıf Katılım, Emlak Katılım ve PTT ATM’leri, “TAM” platformu altında birleştirildi. Bu platform sayesinde bankacılık işlemleri tek bir noktadan ve kolay bir şekilde yapılabilecek.
- Hizmet Kapsamı: TAM ATM’lerinde para çekme, para yatırma, bakiye sorgulama gibi temel bankacılık işlemlerinin yanı sıra diğer bankacılık işlemleri de gerçekleştirilebilecek.
- Genişleme Planı: Platform şu anda 81 ilde 5.600 adet ATM ile hizmet veriyor. Ancak yakın gelecekte üye bankaların tüm ATM’leri sisteme dahil edilecek ve toplam ATM sayısı 19.000’e ulaşacak.
- Sektörel Etki: ATM işlem payının artmasıyla birlikte konvansiyonel şube bankacılığının işlem payının azalması ve operasyonel süreçlerin daha iyi yönetilmesi bekleniyor. Bu da sektörün hizmet kalitesinin artmasına katkı sağlayacak.
- Maliyet ve Verimlilik: Projeye dahil bankaların nakit ve çevresel sistemler yönetim süreçleri ile nakit operasyonları birleştirilecek. Bu sayede tasarruf sağlanacak ve operasyonel maliyetler azalacak.
- Katkı Beklentisi: Projeye ilişkin yapılan açıklamada, orta vadede ekonomiye yaklaşık 500 milyon dolarlık bir katkı sağlanması bekleniyor. Ayrıca, dış ticaret dengesine olumlu katkıda bulunulması ve kamu faydasının artması öngörülüyor.
- Teknolojik Altyapı: TAM projesi, özel bankaların da sistemlerini entegre edebilecek bir yapıya sahip. Bu sayede diğer bankalar da platforma katılabilir ve faydalanabilir.
7 Banka, Tek ATM;
Ziraat Bankası, VakıfBank, Halkbank, Ziraat Katılım, Vakıf Katılım, Emlak Katılım ve PTT TAM ATM çatısı altında birleşiyor hem ekonomimiz hem de ülkemiz kazanıyor.#TürkiyeiçinTAMzamanı pic.twitter.com/rGwhIpc8ZP
— PTT AŞ (@PTTKurumsal) May 10, 2024
Türkiye’nin ATM Merkezi “TAM” projesi, bankacılık sektöründe önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bu projenin hayata geçirilmesiyle birlikte müşterilere daha etkin ve verimli bir hizmet sunulması ve sektördeki operasyonel süreçlerin iyileştirilmesi hedefleniyor.
Danıştay’dan Finansman Gider Kısıtlamasına İlişkin 3 Ret Kararı
Danıştay’ın finansman gider kısıtlamasına ilişkin 3 ret kararı, bu konunun yargıya taşınmasının ardından gündeme oturdu. İşte bu kararların detayları:
- Yabancı Kaynak Tanımı Konusunda: Tebliğde yer alan yabancı kaynak tanımının Maliye Bakanlığı’nın usul ve esaslarını belirleme yetkisi sınırları içinde yapıldığına vurgu yapıldı. Bu nedenle, bu tanımın yetki aşımı veya fonksiyon gaspı olarak değerlendirilemeyeceği belirtildi. Ancak, bu tanımın işletmelerde kullanılan yabancı kaynakları finansman gideri yaratmayan unsurları da içerip içermediği konusunda çelişkili bir durum olduğu ifade edildi.
- Geçmişe Etkili Uygulanmanın Yasaya Aykırılığı: Finansman gider kısıtlamasını düzenleyen yasa maddelerinin 2012 yılında kabul edilmesine rağmen, uygulanabilmesi için Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenen oranın 2021 yılında yapılması sebebiyle geriye dönük uygulanamamıştır. Danıştay, bu durumun geriye yürümenin olmadığına hükmetmiştir.
- Netleştirme İhtimali: Yalnızca finansman giderlerinin dikkate alınması, gelirlerinin dikkate alınmaması da bir başka tartışma konusu olmuştur. Ancak, Danıştay bu konuda da iptal taleplerini kabul etmemiştir.
Bu ret kararları, temyiz edilebilir niteliktedir ve temyiz yeri Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’dur. Kurulda verilecek kararda tüm bu hususların ele alınması beklenmektedir. Ayrıca, aynı konuların Danıştay 3. Dairesi’nin önüne temyiz mercii olarak gelmesi de mümkündür.
Mahfi Eğilmez’den Ekonomi Değerlendirmesi
Mahfi Eğilmez’in değerlendirmesi, Türkiye ve dünya ekonomisindeki gelişmeleri gözler önüne seriyor. İşte olumlu ve olumsuz yönler:
Olumlu Gelişmeler:
- Dolarizasyon Oranında Azalma: Kur korumalı mevduat dahil olmak üzere dolarizasyon oranında bir gerileme gözleniyor. Bu durum, ekonominin döviz kurlarına karşı daha dayanıklı hale geldiğini işaret ediyor.
- İşsizlik Oranında Düşüş: İşsizlik oranının düşmesi, ekonominin istihdam açısından iyileştiğine işaret ediyor ve genel olarak ekonomik aktivitenin arttığını gösteriyor.
- TCMB’nin Rezerv Açığının Azalması: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın swap hariç net rezerv açığının azalması, ekonominin dış risklere karşı daha güçlü hale geldiğini gösteriyor.
- Risk Priminde Azalma: Türkiye’nin risk priminde (CDS primi) azalma gözlenmesi, uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye olan güvenin arttığını işaret ediyor.
- Kredi Derecelerinde İyileşme: Kredi derecelerinde iyileşme olması, Türkiye’nin uluslararası kredi piyasalarında daha güvenilir bir konuma gelmeye başladığını gösteriyor.
Olumsuz Gelişmeler:
- Hazine Nakit Dengesinde Açık: Ocak – Nisan döneminde Hazine nakit dengesinde 807 milyar TL açık olması, enflasyonun yıl sonunda yüzde 38’e indirilmesinin zor olabileceğine işaret ediyor. Bu büyük açık, enflasyonla mücadelede önemli bir engel olarak karşımıza çıkıyor.
Mahfi Eğilmez’in bu değerlendirmesi, ekonominin karmaşık yapısını ve enflasyon hedeflerinin gerçekleştirilme olasılığını ortaya koyuyor. Sonuç olarak, ekonomideki iyileşmelerin devam etmesi ve enflasyonla mücadelede daha etkili politikaların uygulanması gerekiyor.
