Herhangi bir yolla kazanç elde eden herkes gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülük özellikle şirketlerin faaliyetleri için büyük bir öneme sahiptir. Sizin için hazırladığımız bu içeriği okuyarak söz konusu verginin prosedürleri ve güncel oranları hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Gelir Vergisi Nedir?
Gelir Vergisi, gerçek kişilerin ödemekle yükümlü oldukları bir vergidir. Bu yükümlülük; ticari kuruluşlar ve şirketler gibi hukuki kişilik kazanmış yapıları değil bireyleri temel alır. Söz konusu vergi, bireyin bir takvim yılı içinde elde ettiği kaynaklar baz alınarak ödenir. Ödeme hesaplaması yapılırken kazanılan paranın yanı sıra mal ve hizmetler de dâhil edilir. Beyan, mükellefin kendisi veya çalıştığı şirket tarafından yapılabilir.
Kimler Gelir Vergisine Tabidir?
Yukarıda bahsedildiği gibi; gerçek kişiler bu vergiyi ödemekle yükümlüdür. On sekiz yaşını aşmış, bir yerde çalışan veya herhangi bir yolla (kira, yatırım vb) gelir elde eden herkes söz konusu mükellefiyete sahiptir. Kişi, maaşlı olarak bir yerde çalışıyorsa işveren vergiyi onun maaşından mahsup ederek ödeyip beyan eder. Ancak maaşlı çalışma durumu dışındaki gelirlerde beyan yükümlülüğü bizzat şahsa aittir. Gelir Vergisi Kanunu çerçevesinde mükellefler şu şekilde tanımlanır:
- Türkiye’de ikamet edenler.
- Türkiye’de bir takvim yılı içinde altı aydan fazla oturan kişiler.
- Türkiye’deki teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup iş sebebiyle geçici olarak yurt dışında bulunan kişiler.
Yukarıdaki mükelleflerin Türkiye’de veya yurt dışında elde ettikleri kazanç ve iratlar vergiye tabiidir. Diğer yandan, Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler dar mükellef olarak kabul edilir. Örnek olarak, yılın belirli dönemlerinde Türkiye’de bulunan kişiler böyle gösterilebilir. Bu mükellefler yalnızca Türkiye’deyken elde ettikleri kazançlar üzerinden vergi öder.
2024 Yılı Gelir Vergisinin Unsurları Nelerdir?
Yukarıda bahsedilen kanun uyarınca 2023 yılı Gelir Vergisinin unsurları şunlardır;
- Ticari kazançlar
- Zirai kazançlar
- Ücretler
- Serbest meslek kazançları
- Gayrimenkul sermaye iratları
- Menkul sermaye iratları
- Yukarıdakiler dışındaki kazanç ve iratlar.
İrat kavramı vergiyle ilgili konularda sık karşılaşılan konulardan biridir. Bu kavram; ticari, mesleki ve zirai faaliyetler dışında elde edilen geliri ifade eder. Örnek vermek gerekirse; kira geliriyle elde edilen kazanç irat sınıfına girer.
2024 Gelir Vergisi Tarifesi
2024 yılı için geçerli olan Gelir Vergisi Tarifesi, 30 Aralık 2023 yılında Resmi Gazete’de yayınlanan karar ile belirlenmiştir. Bu karara göre söz konusu vergi için belirlenen tarife şu şekildedir:
| Parametre | Tutar |
|---|---|
| 110.000 TL’ye kadar | %15 |
| 110.000 ile 230.000 TL arası | %20 |
| 230.000 ile 870.000 TL arası | %27 |
| 870.000 ile 3.000.000 TL arası | %35 |
| 3.000.000 TL üzeri | %40 |
| Engelli Gelir Vergisi İndirim Tutarları | |
| Birinci derece engelli vergi indirimi tutarı | 6.900,00 TL |
| İkinci derece engelli vergi indirimi tutarı | 4.000,00 TL |
| Üçüncü derece engelli vergi indirimi tutarı | 1.700,00 TL |
| Yemek ve Yol Yardımı İstisna Tutarları | |
| Yemek yardımı gelir vergisi istisnası | 170,00 TL |
| Yol yardımı gelir vergisi istisnası | 88,00 TL |
Gelir Vergisi Bildirgesi Nedir?
Vergilendirme için bildirge, beyanname ile gerçekleştirilir. GV bildirgeleri yıllık olarak hazırlanır. Bu belgeler, yıllık gelirin beyanını içerir. Ödemeniz gereken miktar, bildirgedeki bilgilere dayanarak hesaplanır. Beyan ettiğiniz yıllık kazanç, vergi diliminizi belirler ve böylece ne kadar ödemeniz gerektiğini gösterir.
Her gelir kaynağına sahip kişi, bildirge düzenleme yükümlülüğü altındadır. Bu yükümlülük, aktif bir gelir olmadığında bile geçerlidir. Teşviklerden ve muafiyetlerden faydalanmak için de bildirge düzenlemeniz gerekebilir. Bu belgeler, yıllık olarak sunulmalıdır. Şirketinizin bildirgesini düzenli olarak hazırlamasını sağlamak için bir muhasebeci veya mali danışmanla anlaşabilirsiniz.
Gelir Vergisi Bildirgesi Nereden Alınır?
Bildirgenizi internet bağlantısı olan bir cihazdan kolayca doldurabilirsiniz. Vergi dairesine gitmeniz gerekmez, çünkü bildirge GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı) web sitesinde bulunabilir. Bu sitede, E-Bildirge’yi doldurarak yükümlülüğünüzü yerine getirebilirsiniz. Ayrıca, bildirgeyi doldurmak için mali danışmanınızı da yetkilendirebilirsiniz.
E-Bildirge hizmeti, hazır bildirge hizmeti üzerinden sunulur. Bu hizmete E-devlet üzerinden de erişilebilir. E-devlet’e giriş yaparak GİB uygulaması üzerinden “Hazır Bildirge Sistemiyle Bildirge Düzenleme” seçeneğini seçebilirsiniz. Bu seçeneği seçtiğinizde, sizi bildirgenizi dolduracağınız sayfaya yönlendirir. E-devlet sisteminde daha önce verdiğiniz bildirgeleri de görebilirsiniz.
Gelir Vergisi Bildirgesi Ne Zaman Verilir?
Ticari faaliyetlerde sorun yaşamamak için i bildirge verme süresine dikkat etmek önemlidir. Bildirgeler her yıl Mart ayında düzenlenir. Yıllık gelirinizi, yıl sonundan itibaren Mart ayının ilk 25 gününe kadar bildirebilirsiniz. Ödeme planı, bildirge ile belirlenir. Bildirgenizi son tarihte vermezseniz ceza ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Gelir vergisi için bildirge süreleri, bazı özel durumlarda değişiklik gösterir. Örneğin, sadece basit usulde tespit edilen kazançlar için bildirge Şubat ayında verilmelidir. Özel bildirge süresi belirlenen durumlarda, bildirgenin daha kısa bir süre içinde verilmesi gerekir. Bu durumlarda, taahhüt işlemi kazancın elde edilmesinden sonra 15 gün içinde yapılır.
Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Yıllık vergi gelire göre hesaplanır. Ödemeniz gereken miktar, yıllık gelirin vergi dilimi ile çarpılmasıyla bulunur. Örneğin; yıllık kazancınız 50.000 TL ise şirket vergisi %15 civarındadır. Böyle bir durumda ödemeniz gereken vergi 7.500 TL olacaktır. Net miktar, indirimler hesaba katıldıktan sonra ortaya çıkar. GV sorgulama işlemini E-devlet ve İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden yapabilirsiniz. Sorgulama işlemi, bildirge verildikten sonra gerçekleştirilebilir.
Gelir Vergisi Nereye Ödenir?
Vergi dairesi, gelir vergisi ödemelerini kabul eder. Bu ödemeler, yükümlünün ikamet ettiği il veya ilçedeki vergi dairesinden yapılabilir. Borcunuzu ödemek için kimliğinizi alarak vergi dairesine gitmeniz yeterlidir. Zamanınız sınırlıysa, ödemelerinizi İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden de gerçekleştirebilirsiniz. Online platforma E-devlet şifrenizle giriş yaparak borçlarınızı ödeyebilirsiniz.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yetkilendirilen bankalar üzerinden de vergi ödemesi yapabilirsiniz. Kamu ve özel banka statüsünde birçok kurum bu konuda yetkilidir. Ödemeler, bahsedilen bankaların ATM’leri üzerinden yapılabilir. İnternet ve mobil bankacılık uygulamalarında da vergi borcunuzu ödeyebilirsiniz. Bu kanalları kullanarak, internet bağlantınızın olduğu her yerden ödeme yapabilirsiniz.
Gelir Vergisi Taksitlerle Ödenebilir mi?
Gelir vergisi yıllık ödemeler, belirli bir plana göre yapılır. Toplam borç, taksitler halinde ödenebilir. Her taksit için belirli bir son ödeme tarihi belirlenir. Taksitlendirme, bildirge verildikten ve borç tutarına dikkat edilerek başlatılır. Vergi ödemesi, gelire uygun ve orantılı bir şekilde belirlenir. Bu nedenle, ödemeler genellikle 2 veya 3 taksit olarak planlanır. Ödenmeyen taksitler için aylık faiz uygulanır. Taksit sayısı yıllara göre değişir. Örneğin; 2023 yılında yapılan düzenlemeyle verginin 3 taksitte ödenmesi kararlaştırılmıştır. Yıllık ödeme planını takip etmek için 2024 vergi takvimini kontrol edebilirsiniz.
Gelir Vergisi Kaç Ayda Bir Ödenir?
Ödeme tarihleri, gelir türüne göre belirlenir. Basit usulde gelir elde eden bir işletmeniz varsa ilk taksiti Şubat ayında ödemeniz gerekir. Bu durumda ikinci ödeme Haziran’da gerçekleştirilir. Diğer işletmelerde taksitler Mart-Ağustos ayları arasında ödenir. Son ödemeler ise 3-4 aylık periyotlarla planlanır.
