İş fikrinizi hayata geçirmek veya mevcut işletmenizi büyütmek için yararlanabileceğiniz pek çok devlet desteği mevcuttur. Yatırım teşvik sistemi, Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konan önemli destek programlarından biridir. Bu programdan yararlanarak projelerinizi finansa edebilir ve başarılı bir marka yaratabilirsiniz. Sizin için hazırladığımız bu içeriği okuyarak söz konusu sistem hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Yatırım Teşvik Sistemi Nedir?
Yatırım teşvik sistemi, yatırımcıları desteklemek amacıyla yürürlüğe konan geniş ve kapsamlı bir destek programıdır. Bu program, 19.06.2012 tarihinde “2012/3305 sayılı Devlet Yardımları Hakkında Karar” başlığı altında Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra yürürlüğe girmiştir. Teşvik sistemi kapsamında yatırımcılara vergi indirim, iade ve muafiyeti gibi çeşitli destekler sunulur. Bu destekler, yatırımcıların iş planlarını hayata geçirirken yaptıkları masrafların azaltılmasını amaçlar.
Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konan destek sistemi yatırım teşvik belgesiyle sağlanır. Bu belgeyi edinerek bakanlığın özel sektör yatırımları için yürürlüğe koyduğu teşviklerden yararlanabilirsiniz.
Yatırım Teşvik Sisteminin Amacı Nedir?
Özel sektör yatırımları, ülke ekonomisinin kalkınmasında önemli bir unsurdur. Yatırım teşvik sisteminin amacı öncelikle bu yatırımları destekleyerek bölgesel ve ulusal kalkınmaya katkı sağlamaktır. Söz konusu destekler, girişimcinin mali yükünü hafifleterek girişimlerin hızlı bir biçimde hayata geçirilmesini amaçlar.
Yatırım teşvik sisteminin bir diğer amacı da cari açığı azaltmaktır. Bu sistem, ithalat bağımlılığı yüksek olan ürün ve ara mallarının yerli şirketler tarafından üretilmesi için birtakım destekler içerir. Başka bir ifadeyle, bu teşvikler çeşitli ürünlerin yerli girişimciler tarafından üretilmesine destek olarak ithalata duyulan ihtiyacın azaltılmasını amaçlar.
Bölgesel gelişmişliği azaltmak Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomi vizyonunda her zaman yer alan bir amaçtır. Teşvik sistemi, gelişmişliğin azaltılması için yürürlüğe konan bazı destekleri kapsar. Bu desteklerle sanayi ve ticaret açısından az gelişmiş olan illerin kalkındırılması ve ekonomik refahın ülke geneline yayılması amaçlanır. Örnek olarak; 2023 yılında yürürlüğe konan teşvik sistemlerinde Kahramanmaraş Depremi’nde zarar gören iller önceliklendirilmiştir.
Yatırım Teşvik Sisteminde Destek Unsurları Nelerdir?
Yatırım teşvik sistemi kapsamında desteklerin başlıca unsurları şunlardır.
KDV İstisnası
KDV istisnası, yatırım teşvik belgesine sahip girişimcilerin yararlandığı başlıca desteklerden biridir. Bu destek kapsamında, yurt içi ve yurt dışından temin edilen yatırım malı, makine, teçhizat, yazılım ve gayri maddi hakların edinilmesinde KDV istisnası uygulanır. Söz konusu belgeye sahip olan şirketler, bahsedilen ürünleri KDV ödemeden alabilir. Bu uygulama, yatırım maliyetlerinin düşürülerek kârlılığın artırılmasını amaçlar.
KDV istisnasına sahip olan yatırımcıların beyan yükümlülüğüne dikkat etmesi gerekir. İşletme, yatırım teşvik sistemi kapsamında söz konusu vergiden muaf tutulmuş olsa bile beyan yapmakla yükümlüdür. Bahsedilen istisnanın temel amacı, yatırımın yapılacağı sektörlerde büyümeyi desteklemek ve istihdamın artmasına katkı sunmaktır. Sisteme dahil olarak bu avantajdan yararlanabilir ve işletmenizin kısa sürede büyümesini sağlayabilirsiniz.
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Yurt dışından temin edilen ürünler Gümrük Vergisi’ne tabiidir. Yatırım teşvik sistemine dahil olan işletmeler söz konusu vergiden muaf olabilir. Bu şirketler; yurt dışından temin etmeleri gereken makine, teçhizat ve malları gümrükte vergi ödemeden uygun maliyetlerle getirebilir. Bu olanaktan yararlanarak üretim ve satış sürecindeki maliyetleri düşürebilir, şirketinizin kısa sürede kârlılık elde etmesini sağlayabilirsiniz.
Gümrük Vergisi muafiyetinin belli istisnaları olabilir. 3305 Sayılı kararın Ek-8’inde yer alan bazı kategoriler için söz konusu muafiyet geçerli olmayabilir. İthal ettiğiniz ürünler arasında burada belirtilen mamuller varsa yetkili kurumlarla görüşmeniz tavsiye edilir.
Vergi İndirimi
Vergi indirimi, yatırım teşvik sistemi kapsamında yürürlüğe konan bir başka destektir. Bu kapsamda işletme, gelir veya kurumlar vergisinden muaf tutulur. Söz konusu muafiyet, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşılıncaya kadar geçerli olur. Başka bir ifadeyle; destek kapsamında yer alan işletmeler belli bir kârlılık oranına ulaşana kadar gelir ve kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilir.
Teşvik sisteminde yer alan vergi indirimi, stratejik yatırımlara öncelik verilerek uygulanır. Bu kapsamda yatırımın büyüklüğü, süresi, başlama ve tamamlanma tarihleri gibi faktörlere bağlı olarak karar verilir. Söz konusu sistem sayesinde yatırımcılar vergi yükümlülüklerinde azalma elde ederek finansal esneklik katılabilir.
Faiz ve Kâr Payı Desteği
Teşvik bölgesinde faaliyet gösteren işletmelerin sabit yatırım tutarının %70’ine kadar olan kısmı için kullanılan kredilerde faiz ve kâr payı desteği bulunur. Söz konusu kredi faizinin belirli bir kısmı Bakanlık tarafından karşılanır. Bu sayede, yatırım teşvik belgesi kapsamında en az bir yıl vadeli krediler için finansman desteği sağlanır.
Faiz ve kâr payı desteği, yatırımcıların büyük çaplı ve önemli girişimlere yönelmesini kolaylaştırmayı amaçlar. Bu sayede ülke ekonomisine katkı sağlayan projeleri hayata geçirmek mümkün olur.
Yatırım Yeri Tahsisi
Yatırım teşvik sistemine dâhil olan işletmeler yatırım yeri tahsisinden de yararlanabilir. Bu destek; stratejik, bölgesel ve öncelikli yatırımları kapsar. Söz konusu yer tahsisi Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’na bağlı Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından yapılır. Başvuran işletmelerin ihtiyaçları göz önüne alınarak usul ve esaslar çerçevesinde yer tahsili yapılır.
Yer tahsisinin bir diğer amacı da yatırımların doğru bölgelerde odaklanmasıdır. Bu destek kapsamında altyapı, ulaşım gibi önemli faktörler göz önünde bulundurulur. Örnek vermek gerekirse; demir-çelik endüstrisiyle alakalı bir iş fikriniz varsa üretim tesislerinizin kara ve demir yollarına yakın bir yerde olması beklenir. Bu sayede yatırımlar lojistik açıdan ve istihdam imkânı bakımından en uygun lokasyonlarda organize edilir.
Sigorta Primi Desteği
Teşvik sisteminin temel amaçlarından biri sanayi açısından yeterince gelişmemiş bölgelerde istihdam sağlayabilmektir. Bu kapsamda, teşviklerden yararlanan işletmeler için birtakım destekler sağlanır. Sigorta primi desteği, işletmelerin istihdam sağlamasını kolaylaştıran bir uygulamadır. Bahsedilen destekten yararlanan işletmelerde çalışanların sigorta priminin asgari ücret düzeyindeki tutarı bakanlık tarafından karşılanır.
KDV İadesi
Bina-inşaat harcamalarında geçerli olan KDV iadesi, yatırım teşvik sistemi kapsamında sunulan bir başka destekdir. Bu çerçevede, 2023 yılı rakamlarına göre 500 milyon TL Türk Lirasının üzerinde maliyeti olan bina ve inşaat harcamalarından alınan KDV işletmeye iade edilir. Vergi beyanını zamanında yaparak iade olanağından yararlanmak mümkündür.
Yatırım Teşvik Sistemi Asgari Yatırım Tutarı Ne Kadar?
Asgari yatırım tutarı, bölgelere göre değişiklik gösterir. Bu tutar, farklı lokasyonlara göre aşağıdaki gibi belirlenmiştir;
- I. ve II. bölgelerde 3 milyon TL
- III, IV, V ve VI. bölgelerde 1 milyon 500 bin TL
Stratejik yatırım kapsamında yer alan girişimler için ise 50 milyon TL’lik bir tutar söz konusudur.
Yatırım Teşvik Sisteminde Öncelikli Yatırımlar Nelerdir?
Yatırım teşvik sisteminde öncelik verilen girişimler şunlardır:
- AR-GE Girişimleri
- Orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünler
- Madencilik
- Savunma sanayi
- Otomotiv ve motor endüstrisi
- Spesifik alanlardaki eğitim yatırımları (Hava araçlarının kullanımı, tamir ve bakımına yönelik programlar dâhil)
- Karbon elyaf ve entegre kompozit malzeme üretimi
- Doğalgaz depolama sistemleri
- Geri dönüşümle elektrik üretimi
- Termik santraller
- Enerji verimliliğine yönelik yatırımlar
- Demir yolu taşımacılığı
- Deniz yolu taşımacılığı
- Termal turizm konaklama yatırımları
- Yenilebilir enerji sistemlerinin imalatına yönelik yatırımlar
- Alüminyum yassı mamul üretimi (Direkt soğutmalı slab döküm veya sıcak haddeleme)
- Hava yolu taşımacılığı
- Nükleer enerji
- Belirli nitelikteli laboratuvarlar
- Yerli aksam ihtiva eden otomasyon sistemleri
- Lisanslı depoculuk yatırımları
- Yaşlı-engelli bakım merkezleri
- Wellnes sektörüne yönelik yatırımlar
- Bilişim ürünleri
- Elektrik veya hidrojenle çalışan ulaşım araçları
- Veri merkezleri
- Dijital dönüşüm destek programı
- Yeşil dönüşüm destek programı
Hayata geçirmek istediğiniz bir iş fikriniz varsa “Destek paketleri“ kategorisinde yer alan içeriklerimizi okuyabilir, devlet destekleri hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
