İşletmeler, tıpkı bireyler gibi kendine özgü davranış modellerine sahip. Bu davranışlar da büyük ölçüde iş yeri kültürü ile şekilleniyor. Kısa vadeli kâr hedeflerini önceleyen bir kültüre sahip olarak başarı hikayesi yazmak zor. Ancak, etiği ve insani değerleri merkeze alarak uzun vadeli başarı mümkün. Kültürü doğru inşa ederek şirketin doğru davranmasını ve başarılı olmasını sağlayabilirsiniz. Bu yazıda işletmenin DNA’sını oluştururken dikkat edilmesi gereken bazı konulardan bahsettik.
Etik Kavramı Üzerine
Etik kavramı, Oxford Sözlüğü’nde “İyi, doğru, görev, yükümlülük, erdem, özgürlük, rasyonellik, seçim. Ayrıca, bu terimlerle yapılan iddiaları belirleyebilecek nesnelliğin, öznelliğin, göreliğin veya şüpheciliğin ikinci dereceden incelenmesi.” olarak tanımlanıyor. İş yeri kültürü perspektifinden bakarak bu kavrama ilişkin bir tanım geliştirmek mümkün. Şirketin davranışlarını belirleyen değerler, normlar ve kararlar onun etik anlayışını oluşturur.
Bireylerin etik anlayışları arasında farklılıklar olabilir. Fakat; kültürel ve düşünsel nüanslar fark etmeksizin herkes için geçerli olan normlar vardır. Örneğin; dürüst, ahlaklı, başkalarını gözeten, kibar ve alçakgönüllü insanları hepimiz severiz. Aynı şekilde; dürüstlüğü, ahlakı ön plana çıkaran, çalışanlarını ve müşterilerini gözeten işletmeler bütün paydaşlarının nezdinde olumlu bir imaja sahip olur. Etik, bu açıdan iş yeri kültüründe önemli bir yer kaplıyor.
Etik Neden Önemlidir?
Güven, iş ortamı için oldukça önemli bir unsur. Personelin ortak bir hedef doğrultusunda sorunsuzca hareket etmesi büyük ölçüde buna bağlı. Etik değerlerin hâkim olmadığı bir iş kültüründe güveni inşa etmek oldukça zor. Diğer yandan, etiği önceleyerek herkesin birbirine güvendiği ve ortak hareket etme motivasyonuna sahip olduğu bir kültür yaratmak mümkün.
Partners In Leadership tarafından yapılan bir araştırma, hesap verebilirliğin çalışanlar için önemli bir değer olduğunu gösteriyor. Bu araştırmaya göre, hesap verebilirlik bir liderin sahip olması gereken özellikler arasında ilk sırada yer alıyor. Katılımcıların %91’i bu yönde görüş belirtmiş.Şeffaflık ve hesap verebilirlik olmadan güven unsuru oluşturmak mümkün değil. Diğer yandan dürüstlük, etik denildiğinde aklımıza gelen ilk kavramlardan biri. Dolayısıyla, güvenin hâkim olduğu ve etik odaklı bir iş yeri kültürü yaratmak için şeffaflık konusuna özen göstermek gerekiyor.
Şeffaflık Şirketler İçin Neden Önemlidir? (siyahtilki.com)
Etik Odaklı Bir İş Yeri Kültürü Oluşturmak İçin Ne Yapmalısınız?
Etik odaklı bir iş yeri kültürü oluşturmak için dikkat etmeniz gereken başlıca noktalar şunlar:
Lider Olarak Örnek Olun
Harvard Business School’dan Prof. Nien-hê Hsieh’e göre organizasyon kültürünü şekillendirmek, liderin çalışanlarına ve işletmesine karşı sahip olduğu kritik sorumluluklardan biridir. Lider, sadece işi değil aynı zamanda bir topluluğu yönettiğinin farkında olmalıdır. Hesap verebilirlik ve dürüstlük prensipleriyle hareket eden bir lider, topluluğunu yönetme konusunda başarılı olacaktır. Diğer yandan, liderin bu konularda sorumlu davranması çalışanlar için de bir örnek teşkil eder. Dolayısıyla, etik davranış kodlarının yerleşmesi her şeyden önce liderin tutumu ve davranışlarıyla ilgilidir.
Anlamlı Geri Bildirimler Sağlayın
Geri bildirimler, iş yeri için anahtar performans göstergeleridir. Aynı zamanda, hesap verebilirlik ve dürüstlük açısından önemli bir yere sahiptir. Çalışanlar, yaptıklarının olumlu veya olumsuz sonuçları hakkında bilgi edinmek ister. Bu konuda şeffaf olmak iş yerindeki güven ortamını artırır. Diğer yandan, personelinize geri bildirim sağlamanız dürüstlüğe ve etiğe önem veren bir lider olduğunuzu gösterir. Gallup tarafından yapılan bir araştırma, düzenli ve anlamlı geri bildirim alan çalışanlarının işlerine dört kat daha fazla bağlı olduğunu ortaya koyar. Bu konuya önem vererek şeffaflık ve etik odaklı bir çalışma kültürü yaratabilirsiniz.
Çalışanlara Söz Hakkı Verin
Çalışanlara söz hakkı tanımak, iş yerinde demokratik bir kültür yaratmanın temel taşlarından biridir. Çalışanlar, fikir ve görüşlerini dile getirebildikleri bir ortamda kendilerini daha değerli ve motivasyonu yüksek hissederler. Bu, hem bireysel performansı hem de takım uyumunu olumlu yönde etkiler. Ayrıca, çalışanların görüşlerine önem veren bir liderlik yaklaşımı, inovasyonu teşvik eder ve şirketin karşılaştığı sorunlara daha yaratıcı çözümler bulunmasını sağlar. Sonuç olarak, çalışanlara söz hakkı vererek, onların bilgi ve deneyimlerinden faydalanabilir ve daha dinamik, katılımcı bir iş yeri kültürü oluşturabilirsiniz.
Özgün Bir Liderlik Tarzı Geliştirin
Gerçek liderlik, yalnızca yönetmekle değil, ilham vermek ve yön göstermekte de kendini gösterir. Gerçek bir lider, yalnızca hedefler koyan değil, aynı zamanda bu hedeflere ulaşma yolunda ekibine rehberlik eden kişidir. Empati, dürüstlük ve şeffaflık gibi değerler, etkili liderliğin temel unsurlarıdır. Gerçek bir lider, sadece işin başarısını değil, aynı zamanda ekibin moral ve motivasyonunu da önemser. Bu yaklaşımla, sürdürülebilir başarıya ulaşmak ve etik odaklı bir iş yeri kültürü oluşturmak mümkündür.
Etiği Kurumsal Kültüre Nasıl Entegre Edebilirsiniz?
Kurumsal kültürün etik değerleri içselleştirmesi, işe alım sürecinde başlar. Kouchaki ve Smith’in çalışması üzerine yapılan öneriler, iş mülakatlarında etikle ilgili soruların yer alması gerektiğini vurgular. Bu, adayların işe alım sürecinde şirketin değerlerini anlamalarını ve bu değerlere uyum sağlayıp sağlayamayacaklarını değerlendirmeyi amaçlar. Ayrıca, işe özel etik eğitimler sunarak, yeni çalışanlara şirketin etik standartlarını net bir şekilde iletmek ve bu değerleri benimsemelerine yardımcı olmak önemlidir.
Dürüstlüğü Teşvik Eden Ödüllendirme Sistemi
Etik değerlerin kurumsal kültüre entegrasyonu, sadece olumsuz davranışların cezalandırılmasıyla değil, aynı zamanda olumlu davranışların ödüllendirilmesiyle de desteklenmelidir. Şirketler, dürüstlük ve işbirliği sergileyen çalışanları ödüllendirebilir veya minnet panoları gibi mekanizmalar aracılığıyla çalışanların birbirlerini övmelerine ve teşekkür etmelerine olanak tanıyabilir. Bu tür önlemler, pozitif davranışların teşvik edilmesini sağlar ve iş ortamında işbirlikçi bir kültürün oluşmasına katkıda bulunur.
Liderlik Rolü ve Üst Yönetimin Desteği
Kurumsal kültürün etik değerlerle beslenmesi, üst düzey yönetimin tam desteğini gerektirir. Liderlerin, etik davranışı sergileyerek ve çalışanlarını etik değerlere teşvik ederek örnek olmaları hayati öneme sahiptir. Araştırmalar, etik liderliğin, sapkınlığı azalttığı ve işbirliği davranışını artırdığı göstermektedir. Bu nedenle, üst düzey yönetimin etik kültürü desteklemesi ve liderlik rolünü etik değerleri teşvik etmek üzerine odaklaması gerekmektedir.
Bu entegrasyon stratejileri, şirketlerin etik değerleri kurumsal kültürlerinin temel bir parçası haline getirmelerine yardımcı olabilir ve uzun vadeli başarıları için sağlam bir zemin oluşturabilir.
