Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Raporu, küresel ölçekte sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik kaydedilen ilerlemeleri ve karşılaşılan zorlukları kapsamlı bir şekilde ele alıyor. Bu yılki rapor, iklim değişikliği, ekonomik eşitsizlikler ve toplumsal adalet gibi kritik konulara odaklanarak, dünya genelindeki ülkelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma çabalarını değerlendiriyor. Rapor, hem umut verici gelişmeleri hem de acil müdahale gerektiren alanları gözler önüne sererek, geleceğe yönelik stratejik adımların belirlenmesi için önemli bir rehber sunuyor.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Nelerdir?
2015 yılında Birleşmiş Milletler, sürdürülebilir kalkınma için 17 ana hedef belirledi. Bu hedefler, 2030 yılına kadar dünya genelinde barışı, refahı ve çevresel sürdürülebilirliği sağlamayı amaçlıyor:
- Yoksulluğa Son: Tüm biçimleriyle yoksulluğun her yerde ortadan kaldırılması.
- Açlığa Son: Açlığı sona erdirmek, gıda güvenliğini sağlamak ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmek.
- Sağlıklı Bireyler: Sağlık hizmetlerine erişimi artırmak ve her yaşta sağlıklı yaşamı teşvik etmek.
- Nitelikli Eğitim: Kapsayıcı ve eşitlikçi eğitim sağlamak ve yaşam boyu öğrenme fırsatlarını teşvik etmek.
- Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınları güçlendirmek.
- Temiz Su ve Sanitasyon: Herkes için suya ve sanitasyona erişimi sağlamak.
- Erişilebilir ve Temiz Enerji: Herkes için uygun fiyatlı, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerji sağlamak.
- İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme: Sürdürülebilir ekonomik büyümeyi, tam ve üretken istihdamı desteklemek.
- Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı: Dirençli altyapılar inşa etmek, sürdürülebilir sanayileşmeyi teşvik etmek ve yeniliği desteklemek.
- Eşitsizliklerin Azaltılması: Ülkeler içindeki ve arasındaki eşitsizlikleri azaltmak.
- Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar: Şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dirençli ve sürdürülebilir kılmak.
- Sorumlu Tüketim ve Üretim: Sürdürülebilir tüketim ve üretim kalıplarını sağlamak.
- İklim Eylemi: İklim değişikliği ve etkileriyle mücadele için acil önlemler almak.
- Sudaki Yaşam: Okyanuslar, denizler ve deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak.
- Karasal Yaşam: Karasal ekosistemleri korumak, eski haline getirmek ve sürdürülebilir kullanımını teşvik etmek.
- Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar: Herkes için barışçıl ve kapsayıcı toplumlar inşa etmek, adalete erişimi sağlamak ve etkin, hesap verebilir kurumlar kurmak.
- Hedefler için Ortaklıklar: Hedeflere ulaşmak için küresel ortaklığı güçlendirmek.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Raporunun Amaçları Nelerdir?
BM Sürdürülebilir Kalkınma Raporu, Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınma konusundaki vizyonunu ve önerilerini kapsamlı bir şekilde sunar. Bu rapor, hedeflerin (SKH) 2030 Gündemi’nin gerçekleştirilmesine odaklanarak, dünya genelinde ekonomik, sosyal ve çevresel boyutları bütüncül bir yaklaşımla ele alır.
Raporun ana amaçlarından biri, ülkelerin ve bölgelerin uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma yollarını benimsemesini vurgulamaktır. Bu, sadece kısa vadeli hedeflere ulaşmayı değil, aynı zamanda geleceğe yönelik sürdürülebilir çözümler üretmeyi amaçlar. Rapor, sürdürülebilirlik yolunda ilerleyen ülkelerin başarı hikayelerini paylaşarak, diğer ülkelere de yol gösterici olmayı hedefler.
Ekonomik, sosyal ve çevresel boyutların bütüncül bir yaklaşımla ele alınması, raporun en önemli özelliklerinden biridir. Bu, sürdürülebilir kalkınmanın sadece ekonomik büyümeyle sınırlı olmadığını, aynı zamanda toplumsal eşitlik ve çevresel sürdürülebilirlik gibi kritik alanları da kapsadığını göstermektedir. Rapor, bu üç boyutun bir arada ele alınmasının, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada ne kadar önemli olduğunu vurgular.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Raporu, ayrıca Birleşmiş Milletler’in rolünün güçlendirilmesi ve küresel işbirliğinin artırılması konularına ağırlık verir. Küresel işbirliği hedeflere ulaşmada kilit bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, rapor, BM’nin liderlik rolünü ve küresel düzeyde işbirliklerinin önemini ön plana çıkarır. BM’nin, dünya genelinde sürdürülebilir kalkınma çabalarını koordine etme ve destekleme konusundaki kritik rolü, raporun temel odak noktalarından biridir.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’nun Sunduğu Temel Çözüm Önerileri Nelerdir?
Raporda sunulan başlıca çözüm önerileri şunlar
BM’nin Güçlendirilmesi ve Yetkilendirilmesi
BM, ülkelerin ve bölgelerin 2050 yılına kadar sürdürülebilir kalkınma yollarını benimsemelerini teşvik ederek sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynar. Bu teşvik, daha güçlü küresel anlaşmalar ve kurumlarla desteklenir. Ayrıca, yeni küresel vergiler ve yeniden yapılandırılmış Küresel Finansal Mimari ile SKH’lerin finansmanı sağlanmalıdır. “Biz Halklar”ı temsil edecek yeni forumlar oluşturmak, BM’nin rolünü güçlendirecektir. İleri teknolojilerin potansiyel kötüye kullanımlarına karşı dikkatli olmak da önemlidir.
Küresel Finansal Mimarinin Reformu
Resmi kalkınma yardımı ve çok taraflı finansal kurumların finansman ölçeğinin artırılması, sürdürülebilir kalkınma için gerekli finansmanın sağlanmasında büyük önem taşır. Yeni finansman kurumları, ulusal ve bölgesel kalkınma bankaları gibi yapılandırılmalıdır. Karbon vergisi, dijital hizmet vergisi ve finansal işlem vergisi gibi yeni küresel vergiler ek finansman kaynakları yaratacaktır. Özel sermaye piyasalarından, yeşil tahviller ve etki yatırımları gibi araçlarla daha fazla finansman sağlanması, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada kritik bir katkı sağlar. Ayrıca, borç yeniden yapılandırma ve erteleme mekanizmalarının güçlendirilmesi, ülkelerin mali sürdürülebilirliğini artırır.
Ülke ve Bölge Stratejilerinin Geliştirilmesi
Bütünleşik, çok boyutlu ve teknoloji odaklı stratejiler hazırlamak, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada önemli bir adımdır. Bu stratejiler, 2050 yılına kadar olan dönemi kapsamalıdır. Tüm paydaşların katılımıyla hazırlanan ve uygulanan stratejiler, başarı oranını artırır. İlerlemenin düzenli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi, stratejilerin etkinliğini sağlamada kritik bir rol oynar. Stratejilerin Yüksek Düzeyli Siyasi Forum’da sunulması ve gözden geçirilmesi, uluslararası işbirliğini güçlendirir.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Raporunda Türkiye
Raporda Türkiye, G20 ülkeleri arasında 72. sırada yer alıyor ve Orta Gelirli Ülkeler kategorisinde değerlendiriliyor. Bu sıralama ve kategori, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yolunda ne kadar ilerlediğini ve hangi zorluklarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
Karbonsuzlaşma Hedefi
Türkiye, 2050 yılına kadar karbonsuzlaşma hedefiyle, 2019 yılına kıyasla %65 azaltım sağlamayı planlıyor. Bu hedef, ülkenin karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltarak çevre dostu politikaları benimsemesini gerektiriyor.
Yenilenebilir Enerji
Türkiye’nin yenilenebilir enerji kurulu gücünün 2050 yılında %80’e ulaşması hedefleniyor. Bu, ülkenin enerji politikalarını sürdürülebilir enerji kaynaklarına kaydırarak fosil yakıtlara bağımlılığını azaltma çabasını gösteriyor.
Enerji Verimliliği
Türkiye, 2050 yılına kadar enerji verimliliğini %40 artırmayı planlıyor. Bu hedef, enerji kullanımını daha verimli hale getirerek hem ekonomik tasarruf sağlamayı hem de çevresel etkileri azaltmayı amaçlıyor.
Yeşil İş İmkanları
Türkiye, 2050 yılına kadar 15 milyon yeni yeşil iş imkanı yaratmayı öngörüyor. Bu hedef, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada iş gücü piyasasında önemli bir dönüşüm sağlayacak.
Yoksulluğun Azalması
Türkiye, 2050 yılına kadar %20 oranında yoksulluğu azaltmayı hedefliyor. Bu hedef, sosyal kalkınma ve refah seviyesini artırma çabalarının bir parçası olarak öne çıkıyor.
