İşveren ile işçi arasında yapılan iş sözleşmelerinde maaş dışında çeşitli sosyal haklar da yer alabilmektedir. Bu sosyal haklar çalışanın motivasyonunu artırmaya yönelik ikramiye, prim gibi ödemelerdir. Ancak bu haklardan farklı olarak işçinin iş akdini devam ettirmesini sağlayan bazı hakları da bulunmaktadır. Bunlar personelin yemek ve yol parasının ödenmesidir.
İşçiye ödenen tüm ücretlerin işveren tarafında belirli bir vergilendirmesi de bulunur. Bu vergilendirmeler verilen sosyal hakka göre farklılık göstermektedir. Örneğin, ikramiyenin vergilendirmesi ile yol parası ve yemek parasının vergilendirmesi farklıdır. Devletin işverene ve işçiye kanunlar ile sağladığı imtiyazlar ile vergilendirmede kolaylık sağlanmaktadır. Yemek ve yol parasında vergi istisnaları mevcuttur. Peki çalışanlara verilen yol ücretleri nasıl vergilendirilir?
Yol Parası İstisnasının Yasal Düzenlemesi Nedir?
Çalışanların yol parası vergilendirme işlemi bazı yasal düzenlemelere tabidir.
7 Aralık 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlük kazanan 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 11. maddesi bu konuyla ilişkilidir.
İlgili madde ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin 1. fıkrasının 10 numaralı bendine hüküm eklenmiştir. Bu hükümde ‘’İşverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 Türk lirasını aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması hâlinde aşan kısım ile hizmet erbabına ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir’’ şeklindedir.
Ayrıca 27 Mayıs 2020 tarihinde yayınlanan Genel Tebliğ’in 3. bölümde istisnanın uygulama esasları 2020 yılının rakamlarına göre örnek gösterilerek açıkça anlatılmaktadır.
Nakit Olarak Ödenen Yol Parasının Vergilendirmesi Nasıldır?
İşçiye ödenen nakit yol parası ücreti gelir vergisine tabidir. Nakit ücret sadece yol parası olarak kullanılmadığından gelir vergisi kanununda herhangi bir değişiklik yoktur. Nakit olarak ödenen yol parası ücreti işçinin bordrosunda gösterilir.
Servis Hizmeti Üzerinden Verilen Yol Ücretinin Vergilendirilmesi Nasıldır?
Çalışanların oturdukları bölgelere göre bir rota belirleyerek onların toplu halde evden işe-işten eve ulaşımlarını sağlamak, işverenlerin sıklıkla başvurdukları uygulamalardan bir tanesidir. Ancak bu uygulama kanunlar gereği tüm çalışanlara uygulanması zorunlu bir uygulama değildir. Burada bir istisna olarak sadece kadın işçilerin gece vardiyasında çalıştırılması durumunda işverenin kadın çalışana bu imkânı sağlama zorunluluğu mevcuttur.
İşverenin işe gidiş geliş için toplu ulaşım aracı sağlaması gelir vergisi dışında bırakılmıştır. Servis imkânı sağlarken oluşan harcamalar muhasebe tarafında giderleştirilir, ücret bordrosuna yansıtılmaz. Toplu servis hizmetinin yanı sıra bir işçiye temin edilen şirket aracı da servis hizmeti kapsamında yer almaktadır. Bu yüzden şirket aracı ile ulaşımın sağlanması da gelir vergisi kapsamı dışında yer almaktadır.
Ulaşım Kartı/Bileti Olarak Yapılan Yol Yardımı Nasıl Vergilendirilir?
İşverenin, işçisinin işe gidiş geliş ulaşımını sağlamak için başvurduğu bir diğer yöntem de çalışanlara ulaşım kartı vermektir. Ulaşım kartları genel olarak o şehrin belediye otobüsleri başta olmak üzere toplu taşıma araçlarında geçerli olan kartlardır.
İşverenin bu kartı işçisine aylık olarak dolu bir şekilde vermesi durumunda çalışana nakit ödeme yapmadığı için gelir vergisine tabi değildir. Ancak bu kart ile tam olarak servis hizmeti sağlanmadığı için tamamen gelir vergisinden muaf da değildir.
Bu gibi durumlar için devletin her yıl belirlediği bir rakam vardır. Bu rakamın altında kalınması halinde işveren bu ödeme için gelir vergisinden muaf tutulurken bu rakamın üstü ise gelir vergisine tabidir.
Bu rakam 2022 yılı için 25,50 TL olarak açıklanmıştır. Her yıl değişiklik gösteren bu tutar nedeniyle muhasebe süreçlerinde gelir vergisi tebliğinin düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir.
