Girişimcilik, yalnızca kârlılık ve satış olgularıyla düşünülmemesi gereken bir kavramdır. Ekonomik kalkınmaya katkı sunan müteşebbislik faaliyetleri aynı zamanda sosyal değişimi ve gelişimi de destekler. Kadın girişimciliği, müteşebbisliğin bu yönü için iyi bir örnek olarak gösterilebilir. Söz konusu faaliyet, kadınların işgücüne katılımını ve buna bağlı olarak toplumsal eşitliğin sağlanmasını amaçlar.
Kadın Girişimciliği Nedir?
Ekonomist Joseph Schumpeter, kadın girişimci kavramını şu şekilde tanımlar; “Aktif olarak yenilik yapan, yeni iş başlatan veya benimseyen kadınlar, kadın girişimci olarak adlandırılır.” Bu tanıma göre, herhangi bir ticari girişimin düşünülmesi, başlatılması ve bu faaliyete yönelik üretim faktörlerinin organize edilmesi kadınlar tarafından yapıldığında bu durum kadın girişimciliği olarak adlandırılır. Söz konusu faaliyet, ekonomik ve sosyal eşitsizliğin giderilmesi açısından büyük bir öneme sahiptir.
Kadın Girişimciliğini Sıradan Girişimcilik Faaliyetlerinden Ayıran Nedir?
Kadın girişimciliği, “eşitsizlik” sorununa ve bu sorunun ortadan kaldırılmasına yönelik çözümlere dayanır. Söz konusu faaliyet kapsamında kurulan işletmeler, kârlılığı ve büyümeyi hedefleyebilir ancak bunlar çoğunlukla nihai amaç değildir. Bu teşebbüslerin temel amacı, kadınların işgücüne katılımına katkıda bulunmaktır. Başka bir ifadeyle, kadın müteşebbisliği kârlılıktan daha çok sosyal faydayı önemser ve toplumdaki cinsiyetler arası dengesizliğin giderilmesine yardımcı olur. Bu faaliyette, yönetim kısmında veya çalışanlar arasında kadınlara pozitif ayrımcılık sağlanır. Genellikle en az %51 alanında kadın yönetici veya çalışana sahip olan girişimler bu kapsamda değerlendirilir.
Kadın Girişimciliği Neden Önemlidir?
TÜİK istatistikleri, 2023 Ocak ayı itibariyle Türkiye’de kadın istihdamının %31 oranında olduğunu gösterir. Bu oran, son on yılın en yüksek rakamı olarak bilinir. Örneğin, 2013 yılında kadınların işgücüne katılımı %24 civarında tespit edilmiştir. Tüm bu rakamlar, istihdam ve işgücüne katılım konusunda cinsiyetler arasında bir eşitsizlik olduğunu gösterir. Kadınların başlattığı girişimler bu eşitsizliklerin giderilmesine katkıda bulunur.
Ekonomi, sosyal değişimi tetikleyen önemli faktörlerden biridir. Kadınların şirket sahibi ya da çalışan olarak işgücünde yer alması bu açıdan büyük bir öneme sahiptir. Ekonomik bağımsızlığın yaygınlaşması, sosyal eşitliğin de doğal olarak artmasını sağlar. Dolayısıyla, kadın girişimciliği kadınların şirket sahibi olup kâr elde etmesinden çok daha fazlasını ifade eder. Bu faaliyet ile gerçek anlamda sosyal fayda sağlamak mümkündür.
Kadın Girişimciliği İçin Ne Gerekir?
Bütün girişimcilik faaliyetleri gibi kadın girişimciliği de iyi bir fikre ihtiyaç duyar. Yatırım yapılacak konular ve geliştirilecek ürün doğru fikirlerle belirlenir. Bu fikrin bir yandan piyasa ihtiyaçlarını karşılarken diğer yandan kadın istihdamı yaratacak nitelikte olması gerekir. İyi bir fikir bularak başarılı bir iş modelini hayata geçirmek mümkündür.
İş planı, kadın girişimciliği için gereken bir diğer unsurdur. Girişimin başarılı olması doğru plan üzerinde ilerlemesine bağlıdır. Söz konusu planı oluştururken kadın istihdamını ve pozitif ayrımcılığı öncelemek önemlidir. Örnek vermek gerekirse, insan kaynakları politikası cinsiyet eşitliğinin giderilmesini odak noktasına alabilir. Bu sayede bir yandan kâr elde ederken diğer yandan sosyal bir soruna çözüm üretmek mümkün olur.
Kadın Girişimciliğini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 2006 yılında yaptığı bir çalışma; kadın girişimciliğini etkileyen unsurları dört kışisel dört dış faktörle gruplandırır. Bu faktörler şunlardır:
Kişisel Faktörler
- Motivasyon ve bağlılık
- Yetenek ve beceriler
- Fikirler ve pazar
- Kaynaklar
Dış Faktörler
- İş Geliştirme Organizasyonları
- Ortamın elverişililiği
- Ekonomi ve piyasa ortamı
- Sosyo kültürel değerler
Kişisel faktörler, kadın girişimcilerin başarısını doğrudan etkileyen içsel dinamikleri temsil eder. Motivasyon ve bağlılık, bir girişimin zorluklarına karşı ne kadar kararlı olduklarını ve başarının peşinde ne kadar istekli olduklarını gösterir. Dış faktörler ise kadın girişimcilerin işlerini yönlendiren dış etmenleri temsil eder. Örneğin iş geliştirme organizasyonları, girişimcilere eğitim, mentorluk ve finansal destek gibi kaynaklar sağlayarak girişimciliği teşvik eder.
Kadın Girişimciliğinin Avantajları Nelerdir?
McKinsey tarafından yapılan bir araştırma, kadınların işgücüne ve sosyal yaşama eşit bir biçimde katılmasının 2025 yılına kadar global ekonomiye 12 Trilyon Dolar tutarında bir katkı yapabileceğini gösterir. Rapora göre bu etki; Çin ile ABD’nin global ekonomiye sunduğu toplam katkıya eşittir. Kadın girişimciliği, kadınların işgücüne katılımını sağlayarak ekonomik büyümeye ciddi bir katkı sunar. Dolayısıyla bu faaliyet her toplum için büyük bir öneme sahiptir.
Kadın girişimciliği, sosyal sorunların çözümüne de katkı sunan bir iş modelidir. Birleşmiş Milletler Kadın Hakları Topluluğu (UN Women) sitesinde yayınlanan bir röportaj, bu konunun büyük bir etkiye sahip olduğunu gösterir. UN Women Karayip temsilcisi Tonni Brodber’in fikirlerine yer verilen röportajda, kadınların işgücüne katılımının şiddet eylemlerini, istismarı ve diğer olumsuz konuları büyük ölçüde azalttığından bahsedilir. Kadın istihdamı, iş dünyasında kadınların eşit ve güçlü olduğu bir ortam yaratılmasına katkıda bulunur.
Kadın Girişimcilerin Karşılaştığı Zorluklar Nelerdir?
Cinsiyetçi önyargılar, gelişmiş olarak kabul edilen ülkelerde ve toplumlarda bile görülebilir. Bu önyargılar, eşitsizliğin temel sebeplerinden biridir. Ancak söz konusu girişimcilik faaliyeti, bahsedilen önkabullerin aşılmasına ve toplumdaki popülaritesinin azalmasına yardımcı olur. Kendi işini kurarak istihdam yaratan kadınların artması toplumsal değer yargıların değişmesi için tetikleyici işlev görür. Dolayısıyla bu zorluğu aşarak bir başarı hikâyesi yaratmak mümkündür.
Kadın Girişimci Destekleri Nelerdir?
İyi biri iş fikriniz varsa kadın girişimciliği için özel olarak geliştirilen desteklerden yararlanabilirsiniz. Devletin kadın istihdamını artırtmak için sunduğu desteklerin yanı sıra STK ve bankaların kredi olanakları da bu konuda yardımcı olabilir. Kadın Girişimci Destekleri başlıklı içeriğimizi okuyarak söz konusu hibe, teşvik ve krediler hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
