Vergi ödeyen işletme ve kuruluşların vergi takibi ve kontrolünün gerçekleşmesi aşamasında denetimden muaf tutulmalarına yardımcı olan matrah artırımı nedir, bu işlem nasıl yapılır, inceleyelim.
Matrah Nedir?
Matrah; bir mal ya da hizmetin satışı sırasında ödenen KDV oranının toplam tutardan çıkarılması ile elde edilen tutardır. Bilinen matrah ile KDV hesaplaması da kolayca yapılabilir.
Matrah Artırımı Ne İşe Yarar?
Türkiye Cumhuriyeti’nde yer alan şirketlerin bağlı oldukları kanunlar ve bunların hükümlerine göre ticaret yapan her yasal şirket devlete vergisini ödemekle yükümlüdür. Bu durumun bir sonucu olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti mükelleflerin ödedikleri verginin kontrolünü ve takibini gerçekleştirmekte bunu sağlamak için de şirketlere zaman zaman vergi müfettişlerini göndererek beyan edilen vergilerin kontrolünü yapmaktadır. Matrah artırımı, bu kontrolün yapılmasını sağlar.
Bu süreç içerisinde tabi ki şirketlerin en önemli görevi, yapılan işleri kayıt altında tutarak zamanı geldiğinde hesap verebilirliği sağlamaktır. Denetim süreçlerinde şirketlerin de belli bir zaman kaybı ve performans kaybı söz konusu olabilir.
Yaşanabilecek herhangi bir zaman kaybını engellemek için devlet şirketlere bir alternatif sunarak devlete ödenen vergi miktarında belirli bir oranda artırıma gidildiğinde denetimden muaf tutmaktadır.
Matrah Arttırımı Nasıl Hesaplanır?
Matrah arttırımı hesaplaması vergi çeşidine göre farklılık göstermektedir.
Örnek verecek olursak;
KDV için matrah arttırımı %2 ile %3 arasında değişmektedir.
Stopaj vergileri için de her yıl için bir katsayı belirlenir. Bu katsayıyı stopaj matrahı ile çarparak ödenmesi gereken ek vergi miktarına ulaşılır.
Kurumlar vergisinde ise matrah arttırımı yapılırken yapılacak artırım hangi yıl içinse öncelikle o belirlenmelidir. Bu belirlendikten sonra 12 ay için mi (kaç ayı kapsıyor?) yapılacak bu kesinleştirilmelidir. Ardından o yıl devletin açıkladığı asgari vergi matrahı fiyatı ve o yıl için açıklanan matrah arttırım oranı bilinmelidir. Ciroya göre hesaplanan matrah arttırım miktarı veya devletin açıkladığı vergi matrah fiyatı arasında hangi rakam büyükse o işleme alınarak hesaplaması yapılır.
Matrah Arttırımı Hangi Tarihler için Yapılır?
Matrah artırımı için devletin açıkladığı yıllar 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 olarak açıklanmıştır. Bu tarihler için özel olarak belirlenen matrah arttırım oranları üzerinden hesaplaması yapılır.
Matrah Arttırım Oranları Nedir?
Matrah artırımı oranları açıklandığı yıllara göre farklılık göstermektedir. Bu oranların yıllar içindeki kıyaslaması şu şekildedir;
2016 Yılı için;
Normal matrah oranı %20 iken matrah artırımı yapmak isteyenler için bu oran %35 olarak açıklanmaktadır. Aynı zamanda bu yıl içerisinde asgari matrah arttırım rakamı 94.000,00 TL olarak açıklanmıştır.
2017 Yılı için;
Normal matrah oranı %20 iken matrah artırımı yapmak isteyenler için matrah arttırım oranı %30 olarak açıklanmaktadır. Aynı zamanda bu yıl içerisinde asgari matrah arttırım rakamı 99.600,00 TL olarak açıklanmıştır.
2018 Yılı için;
Normal matrah oranı %20 iken matrah artırımı yapmak isteyenler için matrah arttırım oranı %25 olarak açıklanmaktadır. Aynı zamanda bu yıl içerisinde asgari matrah arttırım rakamı 105.800,00 TL olarak açıklanmıştır.
2019 Yılı için;
Normal matrah oranı %20 iken matrah artırımı yapmak isteyenler için matrah arttırım oranı %20 olarak açıklanmaktadır. Aynı zamanda bu yıl içerisinde asgari matrah arttırım rakamı 112.400,00 TL olarak açıklanmıştır.
2020 Yılı için;
Normal matrah oranı %20 iken matrah arttırımı yapmak isteyenler için matrah arttırım oranı %15 olarak açıklanmaktadır. Aynı zamanda bu yıl içerisinde asgari matrah arttırım rakamı 127.500,00 TL olarak açıklanmıştır.
Hangi Vergi Türlerinde Matrah ve Vergi Artırımı Yapmak Mümkündür?
Şirketler vergisel denetimden muaf olabilmek için 4 çeşit vergi için artırım yapabilmektedir. Bunlar;
Stopaj vergisi: Bir ödeme henüz sahibinin eline geçmediğinde, vergi borçlarının ödenmesi amacıyla kısa süre içerisinde kesilen vergidir.
Gelir vergisi: Gerçek kişilerin elde ettikleri gelirin bir bölümünü vergi olarak devlete ödemesidir.
Kurumlar vergisi: Bir kurumun kazançları üzerinden kesilen dolaylı ya da dolaysız vergidir.
Katma Değer Vergisi (KDV): Satışı yapılan bir mal ya da hizmetin fiyatına doğrudan belirli yüzde oranları dahilinde eklenen vergidir.
Sonuç olarak; matrah artırımı için belirli tarihler vardır ve devlet tarafından belirlenen yıllar üzerinden hesaplama yapılır. Her yıl için matrah artırımı oranları açıklanır ve bu oranlar vergi matrahı üzerinde hesaplamaların yapılmasını sağlar.
