2024 yılının ilk ayını kapatırken Türkiye’de ve dünyada pek çok önemli gelişme yaşandı. Türkiye’nin ekonomik metriklerinde ve üretiminde bazı gelişmeler görülürken enerji konusunda işbirlikleri yapıldı. Diğer yandan küresel piyasalarda bazı olumsuz durumlar da görünüyor. İşte iş dünyasında ön plana çıkan başlıklar:
Üretimde Hafif İyileşme Gözlendi
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat PMI anketi, ocak ayında 49,2 değerini alarak faaliyet koşullarındaki bozulmanın hafiflediğine işaret etti. S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, PMI verilerinin sektörde yavaşlama eğiliminin hafiflediği yönünde olumlu sinyaller verdiğini belirtti.
Ankete göre, 50,0 eşik değerinin altındaki rakamlar sektördeki iyileşmeye işaret ediyor. Manşet PMI, son dört ayın en yüksek değeri olan 49,2’ye yükseldi, ancak üst üste yedinci ayda da 50,0 eşik değerin altında kaldı.
Üretimdeki azalış, yeni siparişlerdeki daralma ve yeni ihracat siparişlerindeki yavaşlama, sektördeki zorlu talep ortamını yansıtıyor. Bununla birlikte, istihdam seviyelerindeki yatay seyir dikkat çekiyor.
Ocak ayında girdi maliyetlerindeki artış, ham madde maliyetleri ve liradaki değer kaybının etkisiyle en yüksek seviyeye ulaştı. İmalatçılar bu maliyet artışlarını kendi satış fiyatlarına yansıtarak enflasyonu son beş ayın en yüksek seviyesine çıkardı.
Kızıldeniz’deki nakliye sorunları nedeniyle tedarik zincirlerinde yaşanan gecikmeler, on sektörden yedisinde tedarikçilerin teslimat sürelerini uzattı.
S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Harker, verilerin yıla iyi bir başlangıç yapıldığını gösterdiğini vurgulayarak, ancak maliyet enflasyonunun talebi sınırlayıcı etkisi olduğuna dikkat çekti. Ayrıca, Kızıldeniz’deki nakliye sorunlarının tedarik zincirlerinde aksamalara yol açtığını sözlerine ekledi.
ISO tarafından hazırlanan raporu buradan indirebilirsiniz.
Türkiye ve Venezuela Enerji İşbirliğini Güçlendiriyor
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Venezuela ziyareti sırasında Petrol Bakanı ve Devlet Petrol Şirketi (PDVSA) Başkanı Pedro Rafael Tellechea ile başkent Karakas’ta bir araya geldi. İki ülke heyetleri arasındaki toplantının ardından, Türkiye ve Venezuela petrol ve doğal gaz alanlarında işbirliği için bir mutabakat zaptı imzaladı.
Bakan Bayraktar, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Venezuela’nın başkenti Karakas’ta gerçekleşen ziyaretimizde, petrol ve doğal gaz arama, üretim, ticaret ve servis hizmetleri alanlarında geliştirebileceğimiz iş birliklerini değerlendirmek üzere Venezuela Petrol Bakanı Sayın Pedro Rafael Tellechea Ruiz ile ilk toplantımızı gerçekleştirdik” ifadelerini kullandı.
Tellechea ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Bakan Bayraktar ile “verimli” bir toplantı gerçekleştirdiklerini belirterek, “Alparslan Bayraktar ile stratejik işbirliğine yönelik çeşitli konuları gözden geçirdik. Petrol ve doğal gaz yatırımları için mevcut olan büyük fırsat penceresini değerlendirdik” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Venezuela ziyareti sırasında ayrıca Devlet Başkan Yardımcısı Delcy Rodriguez ile bir araya geldi. Görüşmenin ardından Rodriguez, sosyal medya hesabı X üzerinden yaptığı açıklamada, “Toplantı süresince, ticari alışverişimizi arttırmak ve doğrudan yatırımları teşvik etmek amacıyla her iki ülke arasında enerji ve madencilik konularındaki ittifakların güçlendirilmesi konusunu ele aldık” ifadelerini kullandı.
Venezuela basınında çıkan haberlere göre, Rodriguez’in Bakan Bayraktar ile gerçekleştirdiği “ikili toplantı”, iki ülke arasındaki enerji işbirliğinin daha da güçlendirilmesi amacını taşıyor.
Toyota, 2023’te Dünyanın En Çok Araç Satan Üreticisi
Toyota Motor, 2023 yılında küresel satışlardaki liderliğini bir kez daha koruduğunu duyurdu. Şirketin açıklamasına göre, Japon üretici firma 2023 yılında dünya çapında 11,23 milyon araç satışı gerçekleştirdi.
Geçen yıla göre yüzde 7,2 artan bu satışlar, Toyota’nın tarihindeki en yüksek araç satışını temsil ediyor. Hibrit modellerin satışları yüzde 31,4 artarak 3,42 milyona, elektrikli modellerin satışları ise 4 katından fazla bir artışla 104 bin 18’e yükseldi. Toyota grubuna ait mini araç üreticisi Daihatsu ile kamyonet üreticisi Hino’nun satışları da genel araç satışlarına dahil edildi. Şirketin açıklamasında, “En yüksek satışları elde etmek hedefimiz değil. Güvenlik ve kalite birinci önceliğimiz.” ifadesine yer verildi.
Resmi Kyodo ajansı, Toyota’nın en büyük rakibi Volkswagen AG’nin 2023’te 9,24 milyon araç sattığını aktardı. Bu sayede Toyota, Volkswagen’e karşı liderliğini pekiştirerek küresel satışlardaki birinciliğini dördüncü yıla taşıdı. Toyota Motor, 2023 yılında küresel araç üretimini yüzde 8,6 artırarak 11,52 milyona yükseltti. Üretimdeki artış, Kuzey Amerika, Avrupa ve Japonya’da artan taleplerin olumlu etkisini yansıttı.
2023’te Rekor Kırıldı
Dünya Altın Konseyi (WGC), küresel altın talebinin geçen yıl yüzde 3 artarak 4 bin 898 tonu aşarak rekor seviyeye ulaştığını açıkladı. “Altın Talep Eğilimleri 2023” raporuna göre, tüm segmentler dikkate alındığında, toplam altın talebi 2022’ye kıyasla yüzde 3 artışla rekor seviyeye ulaşarak 4 bin 898,8 ton oldu.
Raporda, tezgah üstü ticaret hariç küresel altın talebinin 2023’te bir önceki yıla kıyasla yüzde 5 düşüşle 4 bin 448,4 ton olduğuna vurgu yapıldı. Merkez bankaları ve diğer kurumlardan gelen altın talebinin ise yüzde 4 azalarak 1037,4 ton seviyesinde gerçekleştiği belirtildi. Küresel yıllık altın takı talebinin ise geçen yıl bir önceki yıla göre belirgin bir değişiklik göstermeyerek 2 bin 93 ton ile güçlü bir seyir izlediği ifade edildi.
Rapor, geçen yılın son çeyreğinde teknolojik ve elektronik ürünlerde kullanılan altın miktarının yüzde 4 azalarak ilk kez yıllık 300 tonun altına düştüğünü (297,9 ton) belirtti. Ayrıca, dünyada devam eden çatışmalar ve ticari gerilimlere ek olarak, bu yıl 60’ın üzerinde ülkede yapılacak genel seçimlerin altın talebini ve fiyatlarını desteklemesi bekleniyor.
İş Dünyasında FED Sonrası İştah Azaldı
Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) politika faizini sabit bırakmasının ardından açıklamalarda bulunan Fed Başkanı Jerome Powell’ın faiz indirimlerine martta başlamanın erken olduğuna işaret etmesiyle risk iştahı geriledi. Gözler İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) faiz kararına çevrildi.
Dün, Fed, politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 23 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit tuttu. Powell’ın faiz indirimi için martta güven düzeyine ulaşılmasının muhtemel olmadığına dair açıklamaları, risk iştahında düşüşe neden oldu. Powell öncesinde martta faiz indirimi olasılığı yüzde 53 iken, bu açıklamalar sonrasında yüzde 35’e geriledi.
Tahvil talebinde artış yaşanırken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi dördüncü işlem gününde üst üste düşerek yüzde 3,93’e indi. Dolar endeksi, dalgalı bir seyir izleyerek önceki günü yüzde 0,1 azalışla 103,3 seviyesinden tamamladı.
Borsada Hareketlilik
Altının ons fiyatı ise 2 bin 60 ve 2 bin 30 dolar arasında dalgalanan bir günün ardından yüzde 0,1 düşüşle 2 bin 35 dolardan kapandı ve yeni günde yüzde 0,5 artışla 2 bin 46 dolara yükseldi.
Orta Doğu’daki jeopolitik risklerin etkisiyle Brent petrolün varil fiyatı ocakta yüzde 4,6 artarak 80,4 dolara çıktı. Şu dakikalarda önceki kapanışının yüzde 0,5 üzerinde 80,8 dolardan işlem görüyor.
Teknoloji şirketlerinin bilanço dönemi devam ederken, Alphabet ve Microsoft gibi şirketlerin yapay zeka maliyetlerinin artacağına ilişkin tahminler, teknoloji hisselerini olumsuz etkiledi. Geçtiğimiz günlerde ise Apple, Amazon, Meta ve Deutsche Bank’ın finansal sonuçları bekleniyor.
Avrupa ve Asya borsalarında ise karışık bir seyir izleniyor. BoE’nin faiz kararı ve Başkanı Andrew Bailey’nin açıklamaları piyasaların odağında. Analistler, BoE’nin faizi sabit tutacağına kesin gözüyle baktıklarını, ancak mayısta faiz indirimine başlama ihtimalinin yüzde 71 olduğunu ifade etti.
Almanya’da açıklanan verilere göre, perakende satışlar aralıkta aylık yüzde 1,6 düşüşle beklentilerin altında kaldı. Almanya’da TÜFE ocakta yıllık yüzde 2,9 artarak tahminlerin altında gerçekleşti.
Çin Maliye Bakan Yardımcısı Wang Dongwei’nin açıklamaları, Çin’in yatırımları artıracağı ve teknolojiye odaklanacağına dair söylentilerle bölge pay piyasalarında oynaklığı artırdı. Açıklanan verilere göre, Çin’de imalat sanayi PMI ocakta 50,8 ve Japonya’da imalat sanayi PMI 48,0 olarak gerçekleşti.
Yurt içinde Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi altıncı işlem gününde yüzde 0,26 değer kazanarak 8.496,66 puandan günü tamamladı. Dolar/TL ise dün yatay seyirle günü tamamlamasının ardından 30,6360 seviyesinden işlem görüyor.
Yurt içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) metni, haftalık para ve banka istatistikleri açıklanacak. Ayrıca, dünya genelinde imalat sanayi PMI verileri ve İngiltere Merkez Bankası’nın faiz kararı da takip edilecek.
Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.570 ve 8.650 seviyeleri direnç, 8.400 ve 8.250 puan ise destek konumunda bulunuyor.
