Personel gücü, işletmenin en değerli kaynakları arasındadır. Şirketinizde çalışan kişilerin belli bir süre sonra işten ayrılmayı seçmeleri normaldir. Ancak bu oran yüksekse insan kaynakları politikasınızı gözden geçirmeniz gerekebilir. Personel devir hızı (Turnover Rate) İK yönetimi açısından önemli bir metriktir. Bu metrik, işletmenizin çalışan kadrosunu korumak konusunda ne kadar istikrarlı olduğunu gösterir.
Personel Devir Hızı (Turnover Rate) Nedir?
Personel devir hızı (turnover rate), şirketten belli bir süre içinde ayrılan çalışanların yüzdelik üzerinden hesaplanan oranını ifade eder. Şirketten ayrılan personellerin çalıştıkları süreler, işten çıkarma sıklığı ve yerlerine yeni eleman bulmak için harcanan zaman bu kavramla açıklanır. İş gücü devir oranı, şirketin istikrarını ölçmek ve insan kaynakları politikasını değerlendirmek açısından önemli bir göstergedir.
Personel Devir Hızı Neden Önemlidir?
Çalışanların şirkette uzun süre kalması, işletmenin personel açısından cazip bir kültür ve ortam oluşturabildiğini gösterir. Maaşından, yan haklarından ve iş ortamından memnun olan bir personel, çalıştığı organizasyona doğal olarak bağlı hissedecektir. Diğer yandan, personel devir oranının yüksekliği, çalışanların organizasyonda kalmak için istekli olmadığını gösterir. Bu oran yüksekse şirketinizin insan kaynaklarıyla ilgili politikasını gözden geçirmeniz faydalı olur.
Personel Devir Hızı Hangi Seviyede Olmalı?
Mercer Araştırma Şirketi tarafından yapılan bir çalışmaya göre; müşteri hizmetleri, imalat operasyonları ve satış hizmetleri personel devir hızının en yüksek olduğu alanlardır. Bu sektörlerde ortalama turnover rate %14 ile %17 arasındadır. Söz konusu oranlar, bahsedilen sektörlerin normal rakamlarıdır. Her sektörün belli bir devir hızı potansiyeli bulunur. Eğer personelinizin işten ayrılma oranı sektörünüz için belirlenen normal rakamların üzerindeyse gözden geçirmeniz gereken bir durum olduğunu düşünebilirsiniz.
Sektörünüzle ilgili araştırma ve raporları okuyarak sektörünüzün turnover rate ortalamasıyla ilgili detaylı bilgi edinebilirsiniz. Bu oran, şirketinizin büyüklüğünün yanı sıra ekonomik durumlara göre de değişiklik gösterebilir. Çalışanlarınıza tatmin edici koşullar sunarak personel devir oranınızı ideal seviyede tutabilir ve iş gücü kaybını önleyebilirsiniz.
Personel Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?
Personel devir hızını hesaplamak için kullanılan metrikler şunlardır:
- Belirlenen sürede organizasyondan ayrılan personel sayısı.
- Belirlenen sürenin başında organizasyonda bulunan mevcut personel sayısı.
- İşten ayrılmalardan sonra elde kalan personel sayısı.
Bu üç metrikten yola çıkarak söz konusu oranı kolaylıkla hesaplayabilirsiniz.. Bunun için toplam işten ayrılan sayısının ortalama çalışan sayısına bölmeniz ve sonucu 100 ile çarpmanız gerekir. Örneğin; Şirketinizde Haziran 2023 tarihi itibariyle 30 çalışan olduğunu ve Haziran ile Ağustos ayları arasında 7 kişinin işten ayrıldığını varsayalım. Bu kişilerden ikisi Haziran, ikisi Temmuz ve üçü Ağustos ayında ayrıldıysa ortalama personel sayısı aşağıdaki gibi hesaplanır:
| Ay | Personel Sayısı |
| Haziran | 30 |
| Temmuz | 28 |
| Ağustos | 26 |
| Eylül | 23 |
| Toplam | 107 |
Yukarıdaki tabloya göre ortalama personel sayınız 107/4 = 26,75’tir. Toplam işten ayrılan personel sayısı 7 olduğuna göre turnover rate değerini bulmak için aşağıdaki formülü uygulamanız gerekir.
7 (İşten ayrılan personel sayısı) / 26,75 (Ortalama personel sayısı)= 0.26 * 100 = %26
Yukarıdaki hesaplamaya göre personel devir hızınız %26’dır.
Personel Devir Hızını Neden Düşürmelisiniz?
İşletmeden çıkan her personelin getirdiği bir maliyet vardır. Bir çalışanınız ayrıldığında onun yerine yenisini bulmanız gerekir. Hâlihazırda devam eden bir projeniz varsa, yeni personelin oryantasyonunu sağlamak ve onu iş ortamına alıştırmak projenin gecikmesine sebep olabilir. Diğer yandan, çalışanlarınızın işten ayrılmasını gerektiren durumlar varsa personellerinizi hızlı bir biçimde kaybedebilirsiniz. Böyle bir durumda; işe giriş çıkış masraflarını sürekli olarak ödemeniz gerekebilir. Ayrıca yüksek eleman sirkülasyonu işlerin yavaşlamasına sebep olur ve kurum kültürünün gelişmesini zorlaştırır.
Personel Devir Hızını Nasıl Düşürebilirsiniz?
Personel devir hızı ile çalışan bağlılığı arasında ters bir orantı vardır. Çalışan, kendini şirkete bağlı hissettikçe organizasyonun bir parçası olmak için istekli olacaktır. Personelinizi maaş, yan haklar gibi konularda tatmin ederek onlar için iyi bir iş ortamı sunabilirsiniz. Bu sayede çalışanlarınızın organizasyonunuzda uzun süre kalmak için motive olmasını sağlayabilirsiniz.
Turnover rate, yalnızca istifa söz konusu olduğunda düşünmeniz gereken bir gösterge değildir. Şirketinizde işe başlayan personellerin çıkarılma oranı yüksekse, işleyişinizle ilgili yolunda gitmeyen bir şeylerin olduğunu düşünebilirsiniz. Örnek vermek gerekirse; böyle bir durumda insan kaynakları yönetiminizi ehil çalışanlar almak üzerine iyileştirmeniz gerekebilir. Ayrıca şirketinizde görevlerin doğru bir biçimde tamamlanmasını engelleyen idari sorunlar olabilir. Tüm bu sorunları masaya yatırarak yüksek devir hızını önleyebilir ve istikrarlı bir personel kadrosu yaratabilirsiniz.
