Türkiye, bulunduğu konum sebebiyle ihracat açısından avantajlı bir coğrafyadır. Sınır ticareti yaparak uluslararası pazara adım atmak mümkündür. Ürün ve hizmetlerinizi sınır ülkelere satarak nispeten düşük maliyetlerle ihracat yapabilirsiniz. Sizin için hazırladığımız bu içeriği okuyarak söz konusu faaliyetle ilgili kapsamlı bilgi edinebilirsiniz.
Sınır Ticareti Nedir?
Diğer ülkelerle olan sınırlarımıza yakın bulunan şehirlerde söz konusu ülkelere yönelik olarak yapılan ticaret faaliyeti sınır ticareti olarak adlandırılır. Bu iş modeli, ülkeler arasındaki ticari ilişkilerin gelişmesini sağlar. Söz konusu faaliyette coğrafi yakınlıktan kaynaklanan avantajları kullanmak mümkündür. Sınırlar üzerinden ticaret yapmak aynı zamanda bölgedeki ekonomik hareketliliğin ve istihdamın artırılmasına katkıda bulunur.
Sınır Ticareti Nasıl Yapılır?
Sınır ticareti yapmak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır;
Ürün Belirlemek
Ticarete konu olan ürünlerin belirlenmesi bahsedilen faaliyetin ilk adımıdır. Yurt dışına satılan ürünlerin bahsedilen pazarlarda ihtiyaç olması gerekir. Pazar araştırması ve rekabet analizi yaparak bu mamuller hakkında bilgi edinmek mümkündür.
Tedarik Sürecininin Planlanması
Sınır ticareti yapmak için gümrükten ürün geçirmek gerekir. Dolayısıyla, iç ticarete göre daha karmaşık bir mevzuat söz konusudur. Mamulleri sınır kapılarından geçirmek için dolaşım belgesi edinmek gerekir. Satılacak ürünlerin temin edilmesi ve teslimat adreslerine gönderilmesine ilişkin detaylar önceden planlanmalıdır. Güvenilir tedarikçiler bularak bu süreci hızlı bir biçimde yürütmek mümkündür.
Belgelerin Hazırlanması
Sınır şehirlerinden komşu bir ülkeye ticaret yapmayı düşünüyorsanız, ihracat işlemleri için çeşitli adımları takip etmeniz gerekmektedir. İhracat sürecini yasalara ve gümrük düzenlemelerine uygun bir şekilde gerçekleştirmek için gerekli belgeleri hazırlamanız tavsiye edilir. Bu belgeler arasında fatura, paketleme listesi, taşıma belgeleri ve gümrük beyannamesi gibi dokümanlar yer almaktadır.
Nakliye Süreçlerinin Yönetilmesi
Sınır ticaretinde ürünlerin nakli ve lojistik süreçlerinin yönetimi, kesinlikle göz ardı edilmemesi gereken kritik bir unsurdur. Ürünlerin sınır şehirlerinden komşu ülkelere sorunsuz bir şekilde ulaştırılabilmesi, birçok faktörün uyumlu bir şekilde çalışmasına bağlıdır. Bu sürecin sorunsuz işlemesi için taşıma, depolama ve güvenli taşımacılık gibi önemli faktörleri dikkate almak gereklidir.
Taşıma aşamasında, uygun nakliye yöntemlerini seçmek ve bu taşıma sürecini düzenlemek son derece önemlidir. Nakliye, ürünlerin güvenli bir şekilde taşınmasını ve zamanında varışını garanti etmek için titizlikle yönetilmelidir. Ayrıca, depolama süreci de büyük bir rol oynar. Ürünlerin uygun bir şekilde depolanması, hasar riskini en aza indirir ve stok yönetimini optimize eder.
Sınır Ticareti Bölgesi Nedir?
Sınır ticaret bölgeleri, iki veya daha fazla ülke arasındaki ticaretin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi amacıyla oluşturulan özel bölgelerdir. Bu bölgeler genellikle sınır şehirlerine yakın konumlanmıştır ve ticareti canlandırma, ekonomik iş birliğini artırma, sınır şehirlerinin ekonomik büyümesine destek olma ve istihdam yaratma gibi hedeflere odaklanır.
Sınır ticaret bölgeleri, ticaret faaliyetlerini kolaylaştıran düzenlemeler ve teşviklerle tanımlanır. Bu bölgelerde gümrük işlemleri ve formaliteler genellikle basitleştirilir. Ticaretin daha hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak için gümrük süreçleri hızlandırılır, belge düzenlemeleri kolaylaştırılır ve vergi avantajları sunulur. Ayrıca, lojistik altyapı olanakları bu bölgelerde genellikle geliştirilir, böylece ticaretin akışını desteklemek için gerekli altyapı sağlanır.
Türkiye’deki Sınır Kapıları Hangileridir?
Türkiye’de sınır ticareti yapılan iller ve hudut kapıları şunlardır:
| İl | Gümrük Kapısı | Ülke |
| Artvin | Sarp Gümrük Kapısı, Türkgözü ve Aktaş Gümrük Kapısı | Gürcistan |
| Kars | Dilucu Gümrük Kapısı | Nahçıvan |
| Iğdır | Dilucu Gümrük Kapısı, Gürbulak Gümrük Kapısı | Nahçıvan, İran |
| Ağrı | Gürbulak Gümrük Kapısı | İran |
| Van | Kapıköy Gümrük Kapısı | İran |
| Hakkari | Esendere Gümrük Kapısı, Habur, Derecik ve Üzümlü Gümrük Kapıları | İran, Irak |
| Şırnak | Habur Gümrük Kapısı | Irak |
| Mardin | Nusaybin Gümrük Kapısı | Suriye |
| Şanlıurfa | Akçakale Gümrük Kapısı | Suriye |
| Kilis | Öncüpınar Gümrük Kapısı | Suriye |
| Gaziantep | Karkamış Gümrük Kapısı | Suriye |
| Hatay | Cilvegöz Gümrük Kapısı | Suriye |
Kimler Sınır Ticareti Yapabilir?
Sınır ticareti yapma yetkisi, 2021/4874 Sayılı Ticaret Bakanlığı Kararı ile belirlenmiştir. Bu karara göre, sınır bölgelerinde en az bir yıldır ikamet eden ve faaliyet gösteren esnaf, sanatkâr ve tüccarlar söz konusu ticareti faaliyette bulunma yetkisine sahiptir. Söz konusu kişi ve kurumların, kanunda belirtilen belgelere sahip olup ürün sınırlamalarına uymaları gerekir.
Sınır Ticareti Belgesi Nedir?
Hudut bölgelerinde ikamet eden esnaf ve tacirlerin, sınırımızda bulunan ülkelere ticaret yapmak için sınır ticareti belgesi edinmeleri gerekir. Bu belgeyi edinerek Sınır Ticaret Merkezi’nde bir dükkân kiralamak mümkündür. İthalat ve ihracat faaliyetleri söz konusu mağaza, showroom ya da dükkân üzerinden yapılabilir.
Sınır ticareti yapan esnaf ve tacirlerin ithalat, ihracat ve mağaza kiralama işlemleri için Sınır Ticareti Belgesine sahip olmaları gerekir. Bu belge için başvurular, İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası aracılığıyla yapılmalıdır. İl Değerlendirme Komisyonu tarafından uygun bulunan başvurular, Valilik tarafından Sınır Ticareti Belgesi olarak düzenlenmektedir. Belge, üç yıl boyunca geçerli olup süresi dolmadan önce yenilenmek istenirse, İl Değerlendirme Komisyonu tarafından onaylanan başvurular valilikçe vize edilerek bir yıllık sürelerle uzatılabilir.
Sınır Ticareti İçin Gereken Belgeler Nelerdir?
Sınır ticareti yapmak için gereken belgeler şunlardır:
- Sınır Ticareti Belgesi: Bu belge, Sınır Ticaret Merkezi’nde faaliyet gösterebilmek ve sınır ticaretine izin alabilmek için gereklidir. Bu belge, ticaret yapmak isteyen esnaflar ve tacirlere verilir. İlgili ticaret ve gümrük otoriteleri tarafından düzenlenir ve denetlenir.
- Gümrük Beyannamesi: İthalat ve ihracat işlemlerinde, gümrük idaresine sunulan ve gönderilen eşyanın türü, miktarı, değeri, menşe ülkesi gibi bilgileri içeren belgedir. Gümrük beyannamesi, ithalat ve ihracatın gümrük mevzuatına uygun şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.
- İthalat Uygunluk Belgesi: İthalat işlemlerinde, sınır ticaret belgesiyle birlikte talep edilen bir belgedir. Bu belge, ithal edilecek ürünün standartlara uygun olduğunu ve ilgili mevzuata uygun olarak ithal edilebileceğini gösterir.
- İhracat Edilen Eşya Faturası: İhracat işlemlerinde, ihraç edilen mal veya hizmetin ayrıntılarını içeren bir faturadır. Bu belge, ihracatçı tarafından düzenlenir ve ihraç edilen eşyanın türü, miktarı, değeri gibi bilgileri içerir.
- İhracatçı Birliği Onaylı Gümrük Beyannamesi: İhracat işlemlerinde, ihraç edilen malın türü, miktarı, değeri gibi bilgileri içeren bir beyannameye ihtiyaç duyulur. Bu beyanname, İhracatçı Birliği tarafından onaylanmalıdır ve yetkili gümrük idaresine teslim edilmelidir.
