Staj süreçleri, iyi bir biçimde organize edildiğinde hem çalışan hem de işveren açısından faydalı olur. İşletmenizde stajyer çalıştırmayı düşünüyorsanız tüm bu aşamaları etkin bir biçimde planlamanız gerekir. Söz konusu süreçte doğru adımları atarak şirketinizin geleceği için eleman yetiştirebilir ve personel kadronuzu güçlendirebilirsiniz. Sizin için hazırladığımız bu içeriği okuyarak staj süreçlerini en verimli hâle getirecek ipuçlarını bulabilirsiniz.
Stajyer Nedir?
İş öğrenme ve deneyim kazanma amacıyla bir şirkette geçici olarak çalışan kişiler stajyer olarak adlandırılır. Kariyerinin başında olan bu kişiler, staj sürecinde mesleki becerilerini geliştirerek belli bir iş kolunda ilerleme olanağı bulunur. Başka bir ifadeyle staj; öğrenciler, yeni mezunlar veya kariyerini değiştirmek isteyen kişiler için bir başlangıç noktasıdır.
Stajyer İle Çırak Arasındaki Fark Nedir?
Stajyerlik ve çıraklık, öğrenim süreci açısından benzerlik gösterse de bu iki kavram arasında büyük farklılıklar vardır. Çıraklık, Mesleki Eğitim Kanunu tarafından belirlenen bir iş modelidir. Bir kişinin çırak olarak kabul edilebilmesi için 14 ile 19 yaşları arasında olup MEB tarafından yetkilendirilen kurumların verdiği çıraklık eğitimini almış olması gerekir. Bu çalışma modeline sahip olan kişiler İş Kanunu’na tabii değildir.
Lise, üniversite öğrencisi veya mezunu olup belli bir alanda ilerlemek isteyen herkes stajyer olabilir. Staj sürecinde olan kişiler iş kanununa tabiidir. Stajyer çalıştırmak isteyen işveren, bu süreçteki kişilerin maaşını yatırmakla ve sigortasını yaptırmakla yükümlüdür.
Zorunlu Stajyer Nedir?
Üniversite, lise veya meslek yüksekokulu gibi eğitim kurumlarında öğrenci olup bir iş yerinde staj kapsamında çalışan kişiler zorunlu stajyer olarak adlandırılır. Zorunlu stajyerlerin sigortası okulları tarafından yaptırılır. Söz konusu çalışma modelinde SGK giriş bildirgesi okul tarafından “19-Stajyer sigortalılık kodu” ile yapılır. İşveren, zorunlu staj sürecinde olan personele en az asgari ücretin %30’u kadar maaş öder.
Gönüllü Stajyer Nedir?
Gönüllü stajyer, spesifik bir iş dalında veya sektörde ilerlemek için bir iş yerinde çalışan kişidir. Bu çalışma modelinde koşullar işveren tarafından belirlenir. Örnek olarak; edebiyat mezunu bir personel adayı reklam sektöründe ilerlemeyi düşünürse ajansların staj ilanlarına başvurabilir. Gönüllü stajyer çalıştırmayı düşünen işverenler, İş Kanunundaki asgari standartları uygulamakla yükümlüdür.
Stajyer Çalıştırmanın Yasal Yükümlülükleri Nelerdir?
Stajyer çalıştırmak, iş kanunlarında yeri olan bir faaliyettir. Zorunlu veya gönüllü olarak staj yapan kişiler, çalıştıkları yerin sunduğu maaş ve sigorta olanaklarından yararlanma hakkına sahiptir. Diğer yandan, standart personeller gibi stajyerlerin de bağlı oldukları belli çalışma süreleri vardır. Staj personeli çalıştırmak isteyen işletmelerin uymakla yükümlü olduğu başlıca yasal konular şunlardır:
Maaş
Maaş, stajyer çalıştırmanın getirdiği yükümlülükler arasındadır. Zorunlu stajyerlerin maaşları okul tarafından ödense de gönüllü stajlarda bu sorumluluk işverene aittir. Öğrenci olmayıp bir şirkette staj yapan kişilere en az asgari ücret tutarında maaş ödenmesi zorunludur. Bu kapsamda yer alan stajyerler, diğer çalışanlarla aynı statüde yer alır ve aynı haklara sahiptir.
Sigorta
Stajyerler, işçi statüsünde olmamakla birlikte 4857 Sayılı İş Kanununa göre sigortalı olarak kabul edilirler. Zorunlu stajyerlerin sigorta primleri öğrenim gördükleri okul tarafından ödenir. Mezun olup staja başlayan kişilerin sigortalarının ödenmesinden ise işveren sorumludur. İşletme, öğrenci olmayıp bahsedilen modelde çalışan personele diğer işçiler ile aynı sigorta olanaklarını sunmakla yükümlüdür.
Zorunlu staj sigortası sadece iş kazası, meslek hastalığı gibi spesifik durumları kapsar. Gönüllü çalışma modelindeyse işveren personele genel sağlık sigortası yapmakla yükümlüdür.
Çalışma Süresi
Stajyer çalıştırmak için gereken süre sınırları yaşa göre belirlenir. 18 yaşından küçük personel haftada maksimum 35 saat çalıştırılabilir. Bu yaş grubunda olan kişiler için ek mesai gibi durumlar söz konusu olamaz. 18 yaşının üzerindeki personelde ise kabul edilen çalışma süresi haftada 45 saattir. Söz konusu yaşın üzerinde olan stajyerler, kabul ettikleri takdirde ek mesaiye kalabilirler.
Stajyer Çalıştırırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Staj süreçlerini hem şirketiniz hem de çalışanlarınız için verimli hâle getirmek mümkündür. Bunun için aşağıdaki tavsiyeleri uygulayabilirsiniz.
İyi Bir İletişim Kurun
İletişim, stajyer çalıştırmayı düşünen şirketlerin dikkat etmesi gereken konulardan biridir. Kariyerinin başında olan bir personel adayıyla iletişim kurarken dengeli ve net olmak son derece önemlidir. Etkili bir iletişim kurarak iş akışının kusursuz bir biçimde iletilmesini sağlayabilirsiniz. Bu hususta, personelin eğitim ve hakimiyet seviyesini dikkate almanız ve buna göre bir strateji belirlemeniz tavsiye edilir.
Görev Tanımlarını Netleştirin
Staj sürecindeki personelin işe diğer çalışanlar kadar hâkim olması beklenemez. Bu durumda verilen görevleri tam olarak anlamamaları normaldir. Görev tanımlarını netleştirmek bu süreçte oldukça önemlidir. Stajyerlere görev verirken hedef, süre ve beklentiyi net bir biçimde açıklamanız gerekir. Net sınırlara sahip olan briefler üreterek stajyerlerin işlerini tamamlamalarını ve çalışma sürecine motive olmalarını sağlayabilirsiniz.
Eğitim Verin
Staj, hem gönüllü hem de zorunlu personel için bir öğrenme sürecidir. Stajyerin amacı ise belli bir iş dalını bizzat çalışarak ve deneyimleyerek öğrenmektir. Eğitim süreçlerini organize ederek personelinizin becerilerini ve yetkinliklerini geliştirebilirsiniz. Bu sayede işletmenizin bir nevi eğitim kurumuna dönüşmesini sağlayabilir ve şirketinizin geleceği için ehil elemanlar yetiştirebilirsiniz.
Sorumluluk Verin
Bireysel sorumluluklar, öğrenme sürecinde genel geçer işlerden çok daha etkilidir. Sorumluluk almak stajyerlerin özgüvenlerini artırır ve çalışmalarına daha çok odanlanmalarını sağlar. Personelinize özel projeler ve görevler vererek onların sorumluluk sahibi bir biçimde gelişmelerini sağlayabilirsiniz.
Geri Bildirim Sağlayın
Stajyer çalıştırmak esasen bir eğitim sürecine yardımcı olmak anlamına gelir. Bu durum, gönüllü olarak çalışan personel için de geçerlidir. Geri bildirimler, yapılan işin değerinin ve niteliğinin anlaşılmasını sağlar. Firmanızda çalışan personele geri bildirim sağlayarak onların başarılarını destekleyebilirsiniz. Olumlu dönüşler, motivasyonu büyük ölçüde artıracaktır. Olumsuz durumlar hakkında dönüş yapmak da son derece önemlidir. Bu konuya dikkat ederek stajyerlerinizin hatalarını görmelerini ve düzeltmelerini sağlayabilirsiniz.
Mentorluk Sağlayın
Mentorluk, eğitim ve rehberliği aynı anda kapsayan bir süreçtir. Bu süreç, stajyerin iş öğrenerek kişisel gelişim sağlamasına yardımcı olur. Başarılı yürütülen bir mentorluk programıyla personelinizin deneyimli çalışanlara dönüşmesini sağlayabilirsiniz. Değerli bir rehberlik sağlayan mentorluk süreciyle staj sürecini verimli hâle getirebilir ve iki tarafa da fayda sağlayan bir insan kaynakları politikası geliştirebilirsiniz.
Fırsatlar Sunun
Staj sonrası istihdam olanakları, personelin motivasyonunu artırır. Uzun vadeli bir kariyer perspektifi sunarak işletmenizin eğitim kurumları ve gönüllü stajyerler tarafından tercih edilmesini sağlayabilirsiniz. Bu konu aynı zamanda şirketinizin vizyonu açısından da önemlidir. İşletmenizi eleman yetiştiren bir kurum hâline getirerek sürdürülebilir bir insan kaynakları politikası oluşturabilirsiniz. Bu sayede, bir yandan ihtiyaç duyduğunuz personeli kendiniz yetiştirirken diğer yandan uyumlu bir iş ortamı yaratabilirsiniz.
Nereden Stajyer Bulabilirsiniz?
Üniversiteler, liseler ve meslek yüksek okulları stajyer çalıştırmak isteyen işletmeler için personel sağlar. Bu kurumlarda okuyan öğrenciler, okullarla anlaşmalı olan şirketlerde çalışarak iş deneyimi kazanabilir. Eğitim kurumlarının staj anlaşmalarını takip ederek kariyerinin başındaki personel adaylarının eğitimine katkıda bulunabilirsiniz.
Gönüllü stajyer çalıştırmak için kariyer platformlarını kullanabilirsiniz. İş ilanlarınıza başvuran adaylar arasından şirketinize uygun olanı seçebilir ve eğitim sürecini başlatabilirsiniz. İşletmenizin çalışan kadrosunu iyileştirmek ve verimli hâle getirmek isterseniz “İnsan Kaynakları” başlığında yer alan içeriklerimizi okuyabilirsiniz.
