Hibe; Arapça kökenli bir kelime olup kelime anlamı bağış demektir. Sözlük anlamından ziyade halk arasında algılanan hibe, devlete ait bir kamu kurumunun şirketlere veya kişilere sağladığı maddi kaynağın geri ödeme olmaksızın verilmesi olarak tanımlanabilir.
Hibe Neden Verilir?
Kişilere, şirketlere veya sivil toplum örgütlerine genel olarak hibe desteği verilebilmektedir. Hibe verilme sebepleri farklılık gösterebilir. Muhtaç olan kişilere, zor durumda olan bazı sektör şirketlerine, sosyal sorumluluk amacı ile sivil toplum örgütlerine zaman zaman devlet tarafından veya uluslararası büyük federasyonlar ve örgütler tarafından hibe verilmektedir.
Hibe verilme nedenleri başlıca şunlardır;
- Hibe genellikle bir iş oluşturmak veya geliştirmek amacıyla ortaya konan projeler için verilmektedir.
- Hibe bazen zor bir durumun sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Örneğin bir kişinin evi yanmıştır. Sosyal devlet anlayışı gereği evi yanan kişiye belediyeler veya devlet kurumları hibe verebilir. Önemli olan zor durumda olan veya zor duruma düşebilecek kişi ya da kişileri ayakta tutmaktır veya kalkındırmaktır.
- Hibe destekleri stratejik olarak da verilebilir. Örnek verecek olursak devlet savunma sanayisini geliştirmek istiyordur. Bu sektöre özel olarak da zaman zaman hibe destek programları açıklayarak bu gelişimi destekleyici davranış sergileyebilir.
Bir başka örnek olarak bazı amatör sporların desteklenmesi ve bunların var olmasını sağlamak için Avrupa Birliği de zaman zaman bazı hibe destek programları açıklayabilmektedir.
Hibe Desteği Nasıl Alınır?
Hibe desteği veren kurum veya kuruluşlar kadar hibe desteği alanlar da önemlidir. Hibe desteği almak için gerekli olan bazı şartlar, hibe verenler tarafından konulmaktadır. Bu şartlara hibe desteğini alacak olan tarafın uyma zorunluluğu vardır. Ayrıca genellikle hibe programları boyunca hibe verenler tarafından gerçekleştirilecek bir kontrol mekanizması da mevcuttur.
Hibe Desteği Verilen Alanlar Nelerdir?
Hibe desteklerinin verilebileceği birçok alan bulunmaktadır. Destek verilebilen alanlar belirli başlıklar altında toplanacak olursa şu şekilde listelenebilir;
- Tarımsal yatırımların teşvik edilmesi
- İstihdamın arttırılması
- Kurumsal kapasitenin geliştirilmesi
- Dezavantajlı grupların sorunlarına yönelik çözümler
- Pazarlamaya yönelik yenilikçi projeler
- Turizm sektörünün geliştirilmesi
- Teknolojik olanakların artırılması ve yenilikçi fikirlerin geliştirilmesi
- KOBİ’lerin ihtiyaçlarına yönelik çözümler
- Çevre sorunlarının giderilmesi ve önleyici tedbirlerin alınması
- Geri dönüşüm ve atık döngüsünün iyileştirilmesi
- Yerel yönetimlerin faaliyetlerinin geliştirilmesi
- Üniversitelerde teknolojik ve bilimsel çalışmaların artırılması
Hangi Kurumlar Hibe Vermektedir?
Sosyal devlet anlayışında devletin kişilere verdiği hibe destekleri dışında projeler üzerinden alınabilecek hibeleri veren kurumlar veya şirketler başlıca şu şekildedir;
- KOSGEB
- AB
- Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri
- TÜBİTAK
- Türkiye Teknoloji Vakfı
- Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
- Tarım ve Orman Bakanlığı
- Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
- Kredi Garanti Fonu
- Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
- Kalkınma ajansları
- Ziraat Bankası
Hibe Desteği Başvurusu Nasıl Yapılır?
Hibe programları açıklanırken genel olarak verilecek hibeye uygun olacak şekilde şartlar belirlenmektedir. Hibe desteği başvurusu da bu şartlara göre yapılmalıdır.
Eğer kişi bireysel olarak hibe başvurusu yapacaksa 18 yaşını doldurmuş olması şartı aranır. Ayrıca başvuru yapılan yer Türkiye ise Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekmektedir. Bununla birlikte kişilerin dahil olduğu topluluk kaydı veya varsa özel eğitimi olduğuna dair kayıtlar istenmektedir.
Şayet başvuru yapılacak program bir projeyi yani bir süreci kapsıyorsa bir dosya hazırlanarak hibeye başvuru yapılır. Hibe veren kurum veya kuruluşlar tüm süreçteki görev, yetki, sorumlulukların ve proje yönetim sürecinin en başından sonuna kadar her şeyi içeren bir çizelge istemektedir. Çünkü hibe veren kurumlar hibenin amacından şaşılmasını istemezler.
