Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni kamuoyuna açıkladı. Bu paket; yerel yönetimlerin yanı sıra kamu kurum ve teşebbüsleri tarafından yapılacak harcamaları kapsıyor.
Kamuda Tasarruf Paketi Neleri İçeriyor?
36 Dakika süren açıklamada öne çıkan başlıklar şunlar:
#Canlı: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni kamuoyuyla paylaşıyor https://t.co/cDayS1cngm
— AA Canlı (@AACanli) May 13, 2024
Sürdürülebilir Yüksek Büyüme
SYB, kamuda tasarruf önlemlerinin öncelikleri arasında ilk sırada yer alıyor. Bu programın aşamaları ise şunlar:
- Fiyat İstikrarı
- Mali Disiplin
- Sürüdrülebilir cari Açık
- Yapısal Dönüşüm
- Yeşil Dönüşüm
- Dijital Dönüşüm
- Yeni Sanayi Politikası
Mali disiplin sağlaması planlanan bu önlemlerin temel amacı kalıcı fiyat istikrarı sağlayabilmek. Ayrıca, kamu bütçesinden doğal afetlere ve yeşil dönüşüme kaynak sağlanması da öncelikli hedefler arasında yer alıyor. Söz konusu paket gelir adaletinin sağlanmasını da hedefliyor.
Bakan Şimşek: “Deprem riski olanlar hariç yeni bina alım ve yapımını 3 yıl boyunca durduruyoruz”
Kamu kurumları için yeni bina alınması da bir süre duracak. Bakan Şimşek, tasarruf paketini açıklarken şu ifadeleri kullandı:
“Deprem riski olanlar hariç yeni bina alımı ve yapımını 3 yıl durduruyoruz. Yeni bina kiralanmasına izin vermeyeceğiz, mevcut kiralamaları da peyderpey sonlandıracağız.”
Yeni Araç Alımları Duracak
Kamu kurumlarının taşıt giderleri son yıllarda büyük bir tartışma konusu olmuştu. Mehmet Şimşek, yaptığı açıklamada ambulans, savunma ve güvenlik gibi alanlardaki zorunlu ihtiyaçlar hariç kamuda yeni araç satın alma ve kiralamayı 3 yıl durduracaklarını ifade etti.
Taşıt kiralamada ayrıca öne çıkan gelişmeler şunlar:
- Kamu filo yönetim sistemine geçilecek. Bu kapsamda taşıt sayısı ve kullanımına standartlar getirilecek.
- Bütçe dışı kaynaklardan taşıt kullanımı izne tabi tutulacak.
- Kanunla izin verilenler haricinde yabancı menşeili araçlar kullanılamayacak.
- Mevcut kiralık taşıt sözleşmelerinin yenilenmesi izne tabi olacak.
- Kamuda personel servisi hizmetleri toplu taşıma olan yerlerde kaldırılacak (Savunma ve güvenlik hariç)
Elektronik Tebligat Sistemine Geçiş Zorunlu
Kamuda tasarruf önlemlerinde haberleşme ve iletişim giderlerine de yer veriliyor. Bu kapsamda hem maliyetleri azaltmak hem de çevresel etkiyi en aza indirmek için elektronik geçiş sistemlerin geçilmesi zorunlu kılındı. Bu çerçevede alınacak önlemler şu şekilde:
- E-yazışma sistemine geçiş tamamlanacak.
- Tebligatlarda sadece elektronik tebligat sistemleri kullanılacak.
- Kurumsal arşivler elektronik ortama taşınacak.
- Yayın, rapor gibi tanıtım amaçlı doküman basımı durdurulacak.
Bu önlemlerle sürdürülebilirliğe katkı sağlanması hedefleniyor.
Diğer Cari Harcamalar
- Temsil ve tanıtma ödeneklerinde 2024 yılında %25 kesinti yapılacak. Devam eden yıllarda da bu oran baz alınacak.
- Uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç olmak üzere gezi, kokteyl, yemek vb faaliyetler düzenlenemyecek.
- Ajanda, takvim, plaket ve eşantiyon türü hediyelerin kamu bütçesinden verilmesi yasaklanacak.
- Demirbaş alımı zorunlu hâller haricinde 3 yıl süreyle durdurulacak.
- Makina ve teçhizatlar ekonomik ömrünü tamamlamadan elden çıkarılamayacak.
- Kamu alımlarının DMO aracılığıyla yapılması esas olacak.
Harcama Disiplinine Yönelik Önlemler
Kamuda tasarruf paketinde harcama disiplinine yönelik önlemler şunlar:
- Tek seferlik gelirlere dayalı kalıcı harcama programları başlatılmayacak
- Yatırım projeleri kurumların bütçe ödeneğine göre yürütülecek
- Yatırım ödemeleri İl Özel İdarelerine hakediş karşılığında ödenecek
- 2024 yılındaki harcamalar gözden geçirilerek verimsiz harcamalar 2025’ten itibaren sonlandırılacak.
Kamu Yatırımlarındaki Düzenlemeler
Kamuda tasarruf açıklamalarına göre aşağıdaki projeler önceliklendirilecek:
- Fiziki ilerlemesi %75’in üzerinde olan yatırımlar
- Deprem riski nedeniyle yapılan yatırımlar
- Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında yapılması planlanan projeler
- Tarımsal sulama başta olmak üzere gıda arzına yönelik projeler
- Yeşil ve dijital dönüşüm projeleri
- OSB liman-demiryolu bağlantı projeleri
Açıklamaya göre; zorunlu hâller dışında yeni proje kabul edilmeyecek.
Tasarruf Uygulamaları Nasıl Denetlenecek?
Mehmet Şimşek, açıklamada kamu kurumlarının harcama alışkanlıklarının denetimine ilişkin detayları da aktardı. Bu detaylara göre, Mali mevzuata ve tedbirlere uyum modeli kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı; izleme, denetim ve raporlama yetkisine sahip olacak. Bakanlık, bilgi sistemleri ve harcama belgelerini izleyerek kurumları denetleyebilecek. Cumhurbaşkanlığı ve ilgili kurumlar da yaptırım gücüne sahip olacak.
Kamuda Tasarruf Paketi Nasıl Yorumlandı?
Kamuda tasarruf paketine ilişkin uzmanlar tarafından yapılan yorumlar şu şekilde:
Muhammet Bayram: Yapısal Reformları Bekliyoruz
Ekonomist Muhammet Bayram, CNN Türk canlı yayınında yaptığı açıklamada şunları söyledi;
“Paket, sokaktaki ışıkların LED lambasına kadar düşünülmüş. İzleme, raporlama, denetleme ve yaptırımın gelmesi çok önemli. Daha önce açıklanan paketlerde denetleme ve yaptırım olmamıştı.”
Prof. Dr. Burak Arzova: “Kamu Tasarruf Paketi 100 Milyar TL’ye Yakın Bir Tasarruf Sağlayacak”
Marmara Üniversitesi Muhasebe ve Finansman anabilim dalı öğretim görevlisi Prof. Dr. Burak Arzova, Bloomberg HT yayınında Mehmet Şimşek’in açıklamalarını değerlendirdi. Arzova’nın yorumları şu şekilde:
“Her bir etkinlik kaleminden ne kadar tasarruf yapılacağı net bir biçimde ortaya konulmuş değil. Tasarruflarla 100 milyar TL’ye yakın bir gelir elde edilmesi mümkün ve bununla bütçe açığının çok küçük bir kısmı kapanıyor. Tasarrufa bir yerden başlamak önemlidir. 1 her zaman 0’dan büyüktür ancak tasarruflara başka yerden başlamakta fayda var.”
Tarkan Zengin: “Bu Tasarruf Paketinin En Büyük Farkı Kamuda Verimliliği Artıracak Olması”
Çalışma Ekonomisti Tarkan Zengin, A Haber yayınında tasarruf paketiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Zengin’in yorumları şu şekilde:
“Bu paketin önceki tasarruf önlemlerine göre en büyük farkı kamuda verimliliği artıracak önlemlere öncülük etmesi. İkinci olarak, güçlü denetim, izleme ve yaptırım mekanizmalarının devreye sokulması söz konusu. Üçüncüsü ise bu düzenleme bütün kamu idarelerini ilgilendiriyor. Merkezi idareler dışında belediyeler ve yerel idareler de bu önlemlere uymak durumunda.”
