Her şirketin kendine özgü bir potansiyeli vardır. Bu potansiyeli ortaya çıkararak işletmenin piyasadaki hâkimiyetini büyütmek ve sektöre katkı sağlamak mümkündür. Kurum içi girişimcilik, bu potansiyeli kullanarak inovatif çözümler geliştirilmesine yardımcı olur. Günümüzde kendi sektöründe hâkim olan büyük markaların önemli bir kısmı başarısını iç girişimcilik olarak da bilinen bu iş modeline borçludur. İçeriğimizi okuyarak bahsedilen girişim türü hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Kurum İçi Girişimcilik Nedir?
Bir şirketin yaptığı işe yönelik yaratıcı ve inovatif fikirler geliştirerek bunları hayata geçirmek kurum içi girişimcilik kapsamındadır. Söz konusu girişim faaliyeti, bu fikirlerin üretilip uygulandığı süreci içerir. İç müteşebbislik, organizasyondaki yaratıcılığı tetikleyerek şirketin gelişmesine yardımcı olur. Bu faaliyet aynı zamanda şirketin çalışanlarına kendi projelerini hayata geçirerek organizasyona katkıda bulunma fırsatı sunar.
Kurum İçi Girişimciliğin Tarihçesi
Kurum içi girişimcilik tanımı ana akım yazında ilk defa TIME dergisinin “Here Come the Intrapreneurs” başlıklı makalesinde yer almıştır. Bu makalede, büyük ve kurumsal şirketlerin kendi bünyelerinde girişim ekosistemleri oluşturmasının öneminden bahsedilmiştir. 80’li yıllarda özellikle Xerox gibi teknoloji şirketleri iç girişimciliğe önem vermiştir. Diğer yandan, Apple’ın kuruluş hikayesi Hewlett-Packard’ın bir girişim fikrini reddetmesine dayanır. Şirket, bünyesinde çalışan Steve Wozniak’ın TV monitörüne bağlanabilen bilgisayar tasarımını reddetmiş, Wozniak bunun üzerine Steve Jobs ile birlikte Apple’ı kurmuştur. Bu olay, kendi teşebbüs sistemine sahip olmayan firmaların büyük gelişim fırsatlarından yoksun kalmalarına bir örnek olarak gösterilebilir.
Bu girişimcilik modeli özellikle 1990’lardan sonra büyük bir önem kazanmıştır. Örnek vermek gerekirse, Google’ın başarıları büyük ölçüde iç girişimlerine bağlıdır. Söz konusu girişimler günümüzde pek çok şirket tarafından benimsenir ve gelişimin anahtarı olarak kabul edilir.
Kurum İçi Girişimciliğin Etkileri Nelerdir?
İç girişimcilik faaliyetlerinin başlıca etkileri şunlardır;
Girişim Ekosistemine Etkileri
Sürdürülebilirlik, her şirketin temel amacıdır. Bir işletmenin sürdürülebilir olmasının yolu ise tüketicilerin ihtiyaçlarına çözümler üretmekten ve bu çözümleri geliştirerek yeni ihtiyaçlar yaratmaktan geçer. Kurum içi girişimcilik, şirketlerin potansiyellerini kullanarak büyümelerin ve daha geniş bir ihtiyaç skalasına hitap etmelerini sağlar. Bu sayede girişim ekosisteminde model olan büyük şirketler oluşabilir.
Organizasyonel Etkileri
Kurum içi girişimcilik, şirket içindeki rekabet ortamının gelişmesine yardımcı olur. Müteşebbislik projelerine önem veren bir şirkette çalışanlar yaratıcılıklarını kullanmak için istekli olur. Bu sayede personelin potansiyelini şirketin yararına kullanmasını sağlanabilir. Söz konusu iş modeliyle inovatif bir ortam oluşturarak şirketin büyümesini sağlamak mümkündür.
Şirket tarafından desteklenen girişim projeleri aynı zamanda çalışanlara kariyerlerini geliştirme fırsatı sunar. Bu tür projeler, personelin rutin işlerini yapmak dışında değer üretme konusunda teşvik eder. Söz konusu girişimler sayesinde çalışanlara liderlik deneyimi kazandırmak ve onların gelişimini desteklemek mümkündür.
İç girişimcilik, organizasyon kadar paydaşlar açısından da etkilidir. Girişim projeleriyle kendini geliştiren bir şirket; müşterilerine daha iyi hizmet verebilir. Google ve Apple’ın akıllı telefon sektöründeki liderliği büyük ölçüde kurum içi girişimciliğe bağlıdır. Android veya iPhone temelli akıllı cihazlarda sesli aramadan harita uygulamasına, e-posta servisinden müziğe kadar bütün fonksiyonlardan ekstra bir aplikasyon yüklemeden, sadece şirketlerin iç girişimleriyle geliştirdiği uygulamaları kullanarak yararlanmak mümkündür.
Kurum İçi Girişimcilik Sürecinin Aşamaları Nelerdir?
Yetkilendirme, kurum içi girişimciliğin ilk aşamasıdır. Bu süreç, yönetimin veya ekip liderinin bir kişi ya da ekibi girişimleri yönetmek için yetkilendirmesiyle başlar. Bahsedilen yetkilendirme, bulunan bir fikrin geliştirilmesi ya da yeni fikirler bulunması için yapılabilir. Girişimden sorumlu olan kişi veya ekip, bu fikri hayata geçirmek için bir strateji belirler. Bu strateji, organizasyonun hedefleriyle uyumlu olacak biçimde geliştirilir. Söz konusu strateji dâhilinde gerçekleşen sürecin aşamaları şunlardır.
- İş Planının Hazırlanması: Üretilen fikrin hayata geçirilmesi için detaylı bir iş planı hazırlanır. Bu planda söz konusu fikrin nasıl uygulanacağından bahsedilir.
- Organizasyonel Yapının Oluşturulması: Kabul edilen planın hayata geçirilmesi için şirketteki personel ve ekipler yetkilendirilerek organizasyon yapısı oluşturulur.
- Bütçe ve Fon Tahsisi: İş fikrinin veya projenin hayata geçirilmesi için belli bir bütçe tahsisi gerekir. Bunun için ne kadar bütçe ayrılacağı şirketin yönetimi tarafından belirlenir. Finansal kaynakların doğru kullanılması için gereken denetim mekanizmaları bu aşamada oluşturulur.
- Kaynakların Oluşturulması: İç girişim projelerinin yürütülmesi için şirketin kaynaklarının organize edilmesi gerekir. Bunun için işletmenin envanterinde bulunan teknolojik donanımlar, ekipmanlar ve diğer araçlar kullanılabilir. Hangi kaynağın ne için tahsis edileceği bu aşamada belirlenir.
- Fikrin Hayata Geçirilmesi: Girişime konu olan ürün ya da proje tamamlandıktan sonra piyasaya sürülür. Bu aşamada girişim başarılı bir biçimde tamamlanmış olur.
Kurum İçi Girişimcilik Programları Nelerdir?
Kurum içi girişimcilik programları; organizasyon içinde yeni fikirleri hayata geçirmek için oluşturulan, eğitim ve gelişim faaliyetlerini içeren programlardır. Bu faaliyetlerin temel amacı, şirket çalışanlarına müteşebbisliğe dair mentorluk, finansman ve kaynak erişimi sunmaktır. Söz konusu olanaklar, işletmelerin inovasyon kapasitesini artırarak yeni fikirleri hızlı bir biçimde hayata geçirmelerini sağlar. Bu sayede yeni fikirlerin gelişiminin önündeki engeller tamamen ortadan kalkmış olur. Mercedes-Benz Türk’ün iştiraki olan Ventures bu tür programlara örnek gösterilebilir. Ventures, firma çalışanlarının ve Türkiye’nin dört bir yanındaki girişimcilerin yeni projeler geliştirmeleri için mentorluk, finansman ve kaynak sağlayan bir programdır.
Kurum İçi Girişimcilik Ekibinin Görevleri Nelerdir?
Girişimcilik, çok katmanlı bir süreçtir. Yeni bir iş fikrinin hayata geçirilmesi için finansal ve organizasyonel süreçleri bir arada yürütmek gerekir. Kurum içi girişimcilik ekipleri bu süreçlerin etkin bir biçimde yürütülmesini sağlar. Söz konusu ekiplerin temel görevi; yeni fikirlere sahip olan çalışanlarla işletmenin kaynaklarını bir araya getirmektir. Girişimler için kaynak tahsis etmek, fikirlerin muhtemel başarısını ölçümlemek ve girişimciler için eğitim programları sağlamak bu ekiplerin görevidir. Google, Microsoft, Apple, General Motors gibi pek çok büyük firmanın özel girişimcilik ekipleri bulunur.
Kurum İçi Girişimlerde Karşılaşılan Zorluklar ve Çözümleri Nelerdir?
Kurumsal kültürün girişimciliğe uygun olmaması pek çok şirketin sahip olduğu temel sorunlardan biridir. Bazı şirketlerde hantal bir işleyiş söz konusu olduğu için personel yeni fikirlerini dile getirmekten çekinebilir. Bu sorunun çözümü, kurumsal kültürü değiştirerek iç girişimciliği teşvik etmekten geçer. Şirket değerlerini yeni fikirleri destekleyecek biçimde geliştirerek bu soruna etkin bir çözüm üretmek mümkündür.
Ödül ve takdir mekanizmasının eksikliği, kurum içi girişimcilik süreçlerinde karşılaşılan bir diğer sorundur. Çalışan motivasyonu, bu tür faaliyetlerin temel gerekliliklerinden biridir. Motive olmuş çalışanlar şirkete değer katmak ve yeni fikirler geliştirmek için daha istekli olabilir. Başarıları kutlamak ve ödüllendirmek de girişimciliğin artışını sağlayan unsurlar arasındadır.
Türkiye’den ve Dünya’dan Kurum İçi Girişimcilik Örnekleri
Stok görsel sitesi Shutterstock, girişimciliğe önem veren firmalar arasındadır. Her yıl 24 saatlik girişim etkinliklerine ev sahipliği yapan şirket, bu etkinlikler sayesinde pek çok fikri hayata geçirmiştir. Spectrum projesi, firmanın devrim niteliğindeki kurum içi girişimcilik fikirlerinden biri olarak kabul edilebilir. Bu proje sayesinde Shutterstock kullanıcıları renk bazlı arama yapabilmektedir.
Aygaz’ın 2015 yılında geliştirdiği AyThink Fikir Toplama Platformu, Türkiye’de başarılı kurum içi girişimcilik faaliyetlerinden biri olarak kabul edilebilir. İnovasyon ve girişimcilik faaliyetleriyle 600’den fazla fikir toplayan proje, şirketin büyümesine ciddi anlamda katkı sağlamıştır. Firmanın önemli iştiraklerinden biri olan Aykargo, bu etkinlikteki fikirler sayesinde doğmuştur.
Sonuç olarak; kurum içi girişimcilik işletmelerin sahip olduğu potansiyelin inovatif bir yolla ortaya çıkarılmasını sağlar. Şirketinizde girişimcilik faaliyetlerini destekleyerek markanızın büyümesini sağlayabilir ve sektöründe fark yaratan bir isim hâline gelebilirsiniz.
