Şirket operasyonlarının idaresi, işleyiş için önemli bir konudur. COO, bu bakımdan işletmelerde kritik bir role sahiptir. Bu pozisyon, firmaların işleyişlerinin sorunsuz bir biçimde sağlanması için önemlidir. Sizin için hazırladığımız bu içerikte söz konusu yönetici pozisyonunun tanımından ve işletmeler için kritik rollerinden bahsettik.
COO (Chief Operating Officer) Kimdir?
COO kelimesi Chief Operating Officer’ın baş harflerinden oluşur. Bu terim ise Türkçe’ye “Baş işletme görevlisi” ya da “Operasyon Direktörü” olarak çevrilebilir. Tanımdan da anlaşılacağı gibi, bu pozisyonda bulunan yönetici, şirketin operasyonel fonksiyonlarının denetlenmesinden sorumludur. Başka bir ifadeyle, firmanın faaliyetlerinin ve fonksiyonlarının düzenlenip denetlenmesi baş işletme görevlisinin sorumluluğundadır. Chief Operating Officer, işletmenin günlük işleyişi ve genel fonksiyonlarıyla ilgili kararları alma yetkisine sahiptir.
CEO ile COO Arasındaki Fark Nedir?
Operasyon Direktörü, işletme hiyerarşisinde CEO’dan hemen sonra gelir. CEO, şirketin uzun vadeli hedeflerinin yerine getirilmesinden sorumludur. Firmanın geleceğine ilişkin kararlar bu yöneticinin yetkisindedir. Operasyon Direktörü ise CEO’nun aksine daha çok günlük operasyonları yönetir. Özetlemek gerekirse; şirketin faaliyetine ilişkin genel çerçeveyi oluşturmaktan CEO sorumludur ancak belirlenen hedefler doğrultusunda işleyişi sağlamak COO’nun görevidir.
COO Ne İş Yapar?
Üst yönetim organları tarafından belirlenen iş planının uygulanması Operasyon Direktörünün başlıca görevidir. Şirketin ortakları ve CEO, işleyiş için bir kurumsal model belirler. Bu model günlük faaliyetlerin yapılmasına dair birtakım yönergeler ve gereklilikleri beraberinde getirir. COO söz konusu modelin hayata geçirilmesini ve pratik olarak uygulanmasını sağlar. Bahsedilen yönetim pozisyonuun şirket içindeki başlıca görevleri şunlardır.
Organizasyon Yönetimi
COO görev tanımının ilk aşamasında organizasyon yönetimi bulunur. Şirketin iç işlerinden bu pozisyondaki yönetici sorumludur. İşletmenin stratejik hedefleri CEO tarafından OD’ne yönetilir. OD, bu hedefler doğrultusunda şirketin işleyişini denetlemek ve faaliyet prosedürlerini oluşturmakla yükümlüdür. Günlük operasyonlar, bu yönetim biriminin yetki ve görev alanındadır. OD, işletmenin işleyişi ve aktivitesine ilişkin bilgileri CEO’ya raporlama yükümlülüğüne de sahiptir.
Şirket içi departmanların doğru bir biçimde çalışması ve birbiriyle iletişim hâlinde olması da organizasyon yönetiminin yetki alanındadır. OD, departmanların işletme hedefleri doğrultusunda hareket etmesini sağlar. Bu birimler arasındaki iletişim ve işbirliğinden de söz konusu yönetim birimi sorumludur. Şirketin belirlemiş olduğu amaç ve stratejiler, COO tarafından iç departmanlara yönlendirilir. Bu yönetici, işle ilgili görevlerin yerine getirilmesinden İK politikalarına kadar birçok konuda söz hakkına sahiptir.
Personel Yönetimi
COO’nun görev tanımında yer alan bir diğer faaliyet de insan kaynakları yönetimidir. Operasyon direktörü; işe alımlardan da sorumludur. Şirketin strateji ve politikalarına uygun bir biçimde istihdam yapmak bu yönetim organının görevidir. Firmadaki İK departmanı OD’na bağlı olarak çalışır. Söz konusu yönetici, İK’ya firmanın hedefleri ve kurumsal organizasyon prosedürleriyle ilgili bilgileri aktararak işe alım politikalarının buna uygun olup olmadığını denetler.
İşletmenin performansına yönelik faaliyetler operasyon direktörünün sorumluluk alanıdır. İK politikası bunun ayrılmaz bir parçasıdır. OD, performansı iyileştirmek için ekipler kurmak ve yönetmekle sorumludur. Çalışanların performansına ilişkin sorunların çözümü, ekiplerin niteliği ve personel devir hızı gibi problemlerin giderilmesi COO’nun görevleri arasında yer alır. Şirketin personel kaynağının oluşturulması ve yönetilmesi bu görev tanımında büyük bir öneme sahiptir.
Şirket Stratejilerinin Hayata Geçirilmesi
CEO, işletmenin uzun vadeli hedeflerini belirler. Örnek vermek gerekirse; herhangi bir ürün veya hizmeti pazara sürmek için gereken kararları almak veya işletme politikalarını sürdürülebilirlik hedeflerine uyarlamak CEO’nun görevidir. Operasyon yöneticisi ise bu hedefleri uygulamakla sorumludur. Örneğin; sürdürülebilirlik ile ilgili kararlar alındıysa bu hedeflerin günlük çalışma rutinlerinde ve İK politikasında uygulanıp uygulanmadığını COO denetler.
Performans Takibi
Şirketin kârlılık hedeflerine ulaşması ve varlığını sürdürmesi işletmenin genel performansına bağlıdır. Bu performansın sağlanması ise günlük işleyişin doğru bir biçimde takip edilmesiyle mümkün olur. Operasyon direktörü, şirketin genel işleyişini takip edip geliştirme alanlarını belirlemekle sorumludur. İş süreçlerinin optimizasyonu ve verimliliğin artırılmasına yönelik kararlar bu yönetim organına aittir.
Kurum İçi İletişim
COO’nun bir diğer görevi de kurum içi iletişimin sağlanmasıdır. OD, iç iletişimde etkili bir rol oynar. Departmanlar arasındaki koordinasyon ve işbirliğinin sağlanması bu yönetici biriminin görev alanındadır. Diğer yandan, operasyon direktörünün işletmenin üst yönetim kurulu ile çalışanları arasında bir köprü görevi gördüğünü söylemek gerekir. Söz konusu yönetici, şirket birimleri arasındaki koordinasyonun kurulmasında büyük bir öneme sahiptir.
COO Olmak İçin Ne Gerekir?
Bir şirketin işleyişini denetlemek ve buna yönelik kararlar almak ciddi bir yetkinlik gerektirir. Bu yetkinlik ise eğitim ve deneyimle mümkündür. Diğer yandan, söz konusu yönetim pozisyonuna uygun bir birikime sahip olmak için liderlik ve iletişim gibi analitik yetenekleri de geliştirmek gerekir. COO olmak isteyen kişilerin sahip olması gereke nbaşlıca özellikler şunlardır.
Eğitim
Eğitim, operasyon direktörü olmanın ilk koşuludur. Şirketin işleyişini kontrol etmek için öncelikle kurumsal yapıya hâkim bir branşta lisans seviyesinde eğitim almış olmak gerekir. İşletme, iktisat, lojistik gibi bölümlerden mezun olarak bu pozisyon için gereken bilgileri edinmek mümkündür. Ayrıca şirket organizasyonu alanında gereken yüksek lisans ve doktora programlarında eğitim görmek bu yetkinliğin artmasını sağlar. Örnek vermek gerekirse; COO’nun kurumsal organizasyon yapısının yanı sıra endüstriyel psikolojiye de hâkim olması beklenir. Dolayısıyla bu görev için çok yönlü ve multidisiplinler bir eğitim geçmişine sahip olmak gerekir.
Kariyer Gelişimi
COO olmak için başarılı bir kariyer geçmişine sahip olmak gerekir. Organizasyon yönetimiyle ilgili çeşitli alanlarda görev alarak bu pozisyona yükselmek mümkündür. Burada önemli olan insanları ve ekipleri yönetmek için gereken becerilere sahip olmaktır. Çalışırken bir yandan eğitim programlarına katılarak operasyon direktörü olmak için gereken beceriyi edinmek de olasıdır.
Başarılı Örnekler
COO pozisyonunda görev yapan bazı başarılı isimler şunlardır:
Ray Lane
Dünyaca ünlü teknoloji firması Oracle’da operasyon direktörlüğü görevini üstenen Ray Lane, şirketin küresel başarısına katkı sağlamış bir isim olarak kabul edilebilir. 1977 yılında kurulan firma uzunca bir süre gelirini artırmakta zorluk çekmiştir. Şirketin CEO’su Larry Ellison, 1992 yılında Ray Lane’i Oracle’ın ABD’deki operasyonlarının başına getirmiş ve ona yönetim yetkisi vermiştir. SFGate’te yayınlanan bir makale, Lane’in operasyonel yönetim becerilerini ve Oracle’ın başarısındaki etkisini konu alır. Bu makaleye göre Ray Lane, CEO ile uyumlu bir biçimde çalışarak şirket stratejilerinin işletme faaliyetlerinin her aşamasında uygulanmasını sağlamıştır. Oracle, bu politika sayesinde mali sorunlarını aşmayı başarmış ve kârlılığını artırarak büyüme elde etmiştir.
Mort Topfer
Mort Topfer, Dell’i dünyanın en büyük üçüncü bilgisayar şirketi hâline getiren isimlerden biri olarak bilinir. Kişisel bilgisayar satışı yapan ilk firma olan Dell, 1990’lı yıllara gelindiğinde büyümeyle ilgili ciddi sorunlar yaşamaktadır. Şirket yönetimi, bu sorunları aşabilmek için deneyimli ve yetkin bir isim olan Mort Topfer’i kadrosuna katmaya karar vermiştir. Göreve geldiğinde ilk olarak şirketin yönetim organizasyonunu düzenleyen Topfer, işleyişin hızlanmasını ve verimli hâle gelmesini sağlamıştır. CNN’de yayınlanan bir makalede Topfer’in bu planlamasının işletmeyi ciddi anlamda geliştirdiği ve teknoloji devleri arasında yer almasını sağladığı ifade edilir.
Sonuç olarak, COO işletme hiyerarşisinde büyük ve kritik bir role sahiptir. Özellikle geniş bir iş hacmi ve kalabalık kadrosu olan şirketlerde günlük faaliyetleri düzenlemek için bir yönetim organına ihtiyaç duyulur. Bu organ, şirketin başarısını, verimliliğini hatta varlığını sürdürme konusundaki başarısını belirler.
