Ticari faaliyetlerinizin sorunsuz bir biçimde ilerlemesi için şirket türleri arasından doğru seçimi yapmanız gerekir. Faaliyetlerinize uygun bir seçim yaparak vergi ve diğer yasal prosedürler konusunda avantaj sağlayabilirsiniz. Her şirket türünün kendine özgü avantaj ve Dikkat Edilmesi Gerekenler bulunur. Sizin için hazırladığımız bu içeriği okuyarak işletme türleri hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz?
Şirket Türleri Neye Göre Belirlenir?
Ticari faaliyetlerin özellikleri, şirket türlerini belirleyen temel husustur. Her faaliyet için gereken bir sermaye, ortak sayısı ve prosedür işleyişi vardır. İşletme türleri arasından bu kriterlere göre bir seçim yapılabilir. Örneğin, şahıs işletmeleri düşük sermayeli girişimler için uygundur. Ancak limited şirketler, yüksek harcamalar yapılması gereken durumlarda vergi avantajı sağlar.
Şirket türleri, sermaye ve ticari faaliyetlerin yanı sıra sorumluluklara göre de değişir. Farklı işletme çeşitlerinde ortak ve çalışanların sorumlulukları farklıdır. Örneğin, anonim şirketlerde sınırlı bir sorumluluk söz konusudur. Bahsedilen yükümlülükler, şirketteki karar alma mekanizmalarını ve vergi mükellefiyetini etkileyebilir. Şirket türleri arasından bu kriterlere göre bir seçim yapılabilir.
Şirket Türleri Nelerdir?
Faaliyet göstereceğiniz işletme türünü seçerken çeşitli kriterleri göz önünde bulundurabilirsiniz. Bu bağlamda ortaklık şeması, vergi yükümlülüğü ve eleman sayısı gibi hususlara göre bir karar vermeniz tavsiye edilir. Türkiye’de yasal olarak tanımlanan işletme türleri şunlardır:
Anonim Şirket
Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan işletmeler anonim şirket olarak adlandırılır. Bu işletmelerin temel özelliği yalnızca kendi mal varlığıyla sorumlu olmasıdır. Anonim şirketler, kanunen yasak olmayan her türlü amaç ve konu için kurulabilir. Söz konusu işletmeler, atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş yönetim kurulu tarafından idare edilir. Bu kurulda bir veya birden fazla kişi bulunabilir. Karar alma mekanizmaları kurul kararları sayesinde gerçekleşir. Anonim işletmelerin başlıca özelikleri şunlardır:
- Kuruluş için en az 50.000 TL sermaye gerekir.
- Ortak sayısı 500’e kadar çıkabilir.
Avantajları:
- Hisse devri kolaydır.
- Şirket, menkul kıymet olarak kolaylıkla el değiştirebilir.
- Şirket hisseleri halka arz edilebilir.
Dezavantaları
- Şirket kuruluşunda 50.000 TL sermaye alt limiti bulunur.
- Şirketlerin işleyişi diğer şirket türlerine göre daha karmaşıktır.
- Şirket kurulumu zor olabilir.
- Hisse devrinin kolay olması bazı durumlarda kontrol kaybına yol açabilir.
“Anonim Şirket Nedir ve İşleyişi Nasıldır?” başlıklı içeriğimizi okuyarak bu işletme türleri hakkında detayı bilgi edinebilirsiniz.
Komandit Şirket
Komandit şirket iki veya daha fazla aynı işletmeyi aynı ticari unvan altında kullandığı bir işletme türüdür. Bu şirketler genellikle bir sözleşmeyle kurulur ve faaliyet gösterir. Söz konusu işletmelerde ortaklar arasında sorumluluk bakımından belli bir hiyerarşi vardır. Bazı ortakların sorumluluğu diğerlerine göre daha fazladır. Bahsi geçen işletmelerin başlıca özellikleri şunlardır:
- Belli bir sermaye limiti yoktur.
- Ortaklarının bir kısmının sorumlulukları sınırlı, bir kısmının ise sınırsızdır.
Avantajları:
- Komandit şirketler yatırım için uygun bir yapıdadır.
- Ortaklar yönetim ve temsil yetkisine sahiptir.
- Ortakların sorumlulukları sınırlandırılabilir. Bu sayede karar verme mekanizmaları hızlandırılabilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- İşleyişi karmaşık ve maliyetli olabilir.
- Ortakların sorumlulukların sınırlandırılması bazı durumlarda alacaklıların zararına olabilir.
- Sınırlı ortaklık yapısı ortaklar arasındaki risk dağılımını dengesizleştirebilir.
“Komandit Şirket Nedir ve İşleyişi Nasıldır?” başlıklı içeriğimizi okuyarak bu işletme türü hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Kooperatif Şirket
Kooperatif şirket, esasen tarım ekonomisindeki imece ortaklığının modern ekonomiye uyarlanmış hâlidir. Bu şirket türünün temel amacı ortakların ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamaktır. Kooperatifler, kârlılıktan çok ortakların dayanışmasına dayanan bir sermaye kuruluşudur. Söz konusu işletmelerin başlıca özellikleri şunlardır:
- Kooperatif kurmak için en az 7 ortak gerekir.
- Bu şirketlerde herhangi bir sermaye sınırlaması yoktur.
Avantajları:
- Ortakların ihtiyaçları düşük maliyetlerle karşılanır.
- Her ortak, alacaklardan kendi payı kadar sorumludur.
- Kooperatifler, üreticiyle tüketici arasındaki yolu kısaltarak maliyetin düşmesini sağlar.
- Kararların kollektif bir biçimde alındığı kooperatifler, birçok işletmeye daha istikrarlı bir yapıya sahiptir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- İstifa süreçleri karmaşıktır. İstifa eden üye, şirketten ayrıldığı tarihten sonra aldığı hizmetlerin parasını ödemekle mükelleftir.
- Kooperatif ortaklarının aidat ödeme yükümlülüğü bulunur.
- Kooperatiflerin kapanma süreci uzun sürebilir.
Limited Şirket
Bir veya birden fazla kişi tarafından kurulup esas sermayesi belli olan işletmeler limited şirket olarak adlandırılır. Bu işletmeler, gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulabilir. Söz konusu şirket türü, özellikle orta ölçekli işletmeler için uygundur. Söz konusu işletmelerde idare ve temsil yetkisi “müdür” olarak görevlendirilen personele aittir. Müdürler, yönetime ilişkin tüm konularda karar alma yetkisine sahiptir. Limited şirketlerin başlıca özellikleri şunlardır:
- Kuruluş için en az 10.000 TL sermaye gerekir.
- Şirkette ortak sayısı 50’yle sınırlıdır.
Avantajları:
- Limited işletmelerde sabit vergilendirme prosedürleri uygulanır.
- Şirketin iflas etmesi ortakların kişisel varlıklarını riske atmaz.
- Bu işletmeler, basit bir işleyiş şemasına sahiptir.
- Şirket hiyerarşisinde görevler bellidir. Bu sebepten ötürü karar alma mekanizmaları hızlı ve sorunsuz bir biçimde işler.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Ortak sayısı 50 ile sınırlıdır
- Halka açılma imkânı yoktur.
- Tahvil çıkaramazlar.
- Ortaklar kamu borçlarından sermaye payları oranında sorumludur.
“Limited Şirket Nedir ve İşleyişi Nasıldır?” başlıklı içeriğimizi okuyarak söz konusu işletme türü hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Şahıs Şirketi
Gerçek kişiler tarafından kurulan işletmeler şahıs şirketi olarak adlandırılır. Bu şirketler, tek kişiyle kurulabilir. Söz konusu işletmeler, kendi hesabına çalışan kişiler için uygundur. Şahıs şirketleri, personel istihdam etme hakkına da sahiptir. Söz konusu işletmelerin başlıca özellikleri şunlardır:
- Kurulum için sermaye gerekmez.
- Şahıs şirketine az sayıda ortak eklenebilir. Böyle bir durumda işletme “Adi ortaklık” olarak tanımlanır.
Avantajları:
- Şahıs şirketlerinin kurulumu kolaydır. Faaliyete başlamak için vergi dairesine bildirim yapmak yeterlidir.
- Şahıs işletmelerinde vergiler ve muhasebe ücretleri düşüktür.
- Bu işletmelerde evrak yükümlülüğü diğer şirket türlerine göre daha azdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Vergi miktarı düşük olsa da vergi oranları sabit değildir. İşletme yüksek ciro yaptığında vergi yükümlülüğü %35’e kadar çıkabilir.
- Sermaye şirketlerine göre daha az prestijlidir.
- Kredi ve hibelerden yararlanması daha zordur.
“Şahıs Şirketi Nedir ve İşleyişi Nasıldır?” başlıklı içeriğimizi okuyarak bu işletme türü hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Şirket Türleri Arasından Seçim Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Faaliyetleriniz için tercih ettiğiniz işletme türü, şirketinizin genel işleyişini, vergi prosedürlerini ve sahip ya da ortak olarak sorumluluklarınızı belirler. Tüm bu hususlar işletmenin kârlılığını doğrudan etkiler. Bu sebepten ötürü, işletme kurarken şirket türleri arasından doğru tercihi yapmanız gerekir. Aşağıdaki konulara dikkat ederek girişiminiz için en uygun işletme yapısını bulabilirsiniz.
Ticari Faaliyetlerin Özellikleri
Ticari faaliyetlerin özellikleri, şirket türleri arasından seçim yaparken oldukça önemlidir. Bu faaliyetler işletmenin genel yapısını, vergilendirmesini ve yasal sorumluluklarını etkiler. Örnek olarak, yüksek ciro yapacağını düşündüğünüz bir iş planınız varsa şahıs şirketi kurmak sizin için avantajlı olmayabilir. Böyle bir durumda %20 vergi sınırı olan limited işletmeleri tercih edebilirsiniz. Ancak, freelance iş modeliyle çalışmayı düşünüyorsanız şahıs şirketi kurmak sizin için doğru bir tercih olur. Ticari faaliyet planınızı ve bunların özelliklerini gözden geçirerek işletme türleri arasından doğru tercihi yapabilirsiniz.
Sermaye
Girişimlerinizi hayata geçirirken sahip olduğunuz sermaye miktarı şirket türleri arasından seçim yaparken oldukça önemlidir. Sermaye koşulları şirketinizin genel organizasyon şemasını, vergilendirmesini ve yasal sorumluluklarını etkiler. Diğer yandan, işletme türleri arasından bir seçim yaparken elinizdeki kaynaklara uygun tercihlerde bulunmanız gerekir. Örneğin, anonim şirketlerde sermaye payları hisse şeklinde belirlenir. Bu işletmelerde hisse senetlerini halka arz ederek maddi yükümlülükleri zayıflatmak mümkündür. Söz konusu şirket türü, yüksek öz kaynaklarla kurulan girişimler için uygundur. Ancak yüksek maliyetlerden kaçınmayı tercih ederseniz şahıs işletmelerini ve limited şirketleri tercih edebilirsiniz.
Ortak Sayısı
Ortak sayısı, işletmenin yapısını ve yasal sorumluluklarını etkileyen önemli faktörlerden biridir. Şirket türlerinin tamamında ortaklık konusunda belli sınırlamalar ve koşullar vardır. Örneğin, işinizi tek başınıza yönetmeyi düşünürseniz şahıs şirketi veya limited işletme kurabilirsiniz. Limited şirketler, ortaklık konusunda esnek bir yapıda olduğu için avantajlıdır. İşinizi kamu ortaklığına açmayı düşünürseniz anonim şirketleri de tercih edebilirsiniz. Bu işletme çeşitleri arasından yönetim şeması ve paydaşlık esasına göre sizin için avantajlı olanı seçebilirsiniz.
Vergi Yükümlülüğü
Faaliyet gösterdiğiniz sektör hangisi olursa olsun belli bir oranda vergi ödemeniz gerekir. Vergi usulleri, şirket türlerine göre değişiklik gösterir. Örnek olarak, düşük ciro yapacağınız düşündüğünüz bir iş planınız varsa şahıs şirketi ya da adi ortaklık sizin için uygundur. Vergi oranlarının %20’yle sınırlı olduğu limited şirketler de orta ölçekli işletmeler için idealdir.
